Natuurinclusieve landbouw is een ecologisch houdbare vorm van voedselproductie, gebruikmakend van wat de natuur op, om en onder het bedrijf te bieden heeft. Het versterkt de biodiversiteit op en rond het boerenland, waarbij het de bedoeling is om de kringloop op het boerenbedrijf zoveel mogelijk te sluiten. We streven ernaar om samen te werken met boeren op minimaal niveau 2. Kijk hier voor de uitleg van de verschillende niveaus.
Staatsbosbeheer beheert ruim 268.000 hectare natuur. 50.000 hectare hiervan beheren we samen met boeren. Juist omdat we zoveel grond beheren, willen we een deel van onze natuurgrond inzetten om bij te dragen aan maatschappelijke opgaven, zoals de transitie in de landbouw. Dit doen wij – mede op verzoek van het ministerie van LVVN - door grond pachtvrij te maken voor agrarische bedrijven die natuurinclusiever willen gaan werken. Uiteraard zetten we daar onze kennis van natuur bij in. Wij willen langdurig samenwerken met veehouders, akkerbouwers en gemengde bedrijven. Lees er hier meer over.
• Je krijgt langere gebruikszekerheid: Staatsbosbeheer faciliteert met pachtcontracten voor maximaal twaalf jaar aaneengesloten.
• Je krijgt via de openbare aanbesteding de mogelijkheid om natuurgrond bij je bedrijf te betrekken die past bij jouw bedrijfsvoering.
• Je kan gebruik maken van kennis en kunde van de medewerkers van Staatsbosbeheer, en van het netwerk van Staatsbosbeheer om je te helpen, te ondersteunen en bij het verder optimaliseren van jouw natuurinclusieve bedrijfsvoering.
• Je kan deelnemen aan leernetwerk-bijeenkomsten met collega’s die ook een natuurinclusieve samenwerking met Staatsbosbeheer hebben.
• Je doet extra ervaring op met de uitdaging om natuur en biodiversiteit op een rendabele manier te integreren in jouw bedrijfsvoering.
• Je helpt mee aan de aan het ontwikkelen van ecologisch kwalitatieve overgangszones tussen natuur en landbouw op jouw terrein.
Voordat we gaan samenwerken, willen we weten hoe natuurinclusief jouw huidige bedrijfsvoering al is en welke ambities je voor de toekomst hebt. Thema's die van belang zijn voor een geslaagde landbouwtransitie op basis van het programma natuurinclusieve landbouw zijn:
We kijken hierbij naar drempelwaarden en streefwaarden (waar streven we naartoe in de samenwerking). De belangrijkste zijn:
Staatsbosbeheer moet, als overheidsinstantie, voldoen aan het zogenaamde Didam-arrest. Dat betekent dat de pacht transparant en openbaar wordt uitgeven. Het kan zo zijn dat een collega-boer bezwaar maakt op de natuurinclusieve samenwerking en pacht, omdat diegene vindt en denkt dat hij of zij dat net zo goed kan. Staatsbosbeheer maakt dan op basis van de KPI score natuurinclusieve landbouw (pdf) opnieuw een afweging wie de beste gegadigde is.
De pilot toont aan hoe boeren en natuurbeheerders samen kunnen werken aan een duurzamere toekomst. Met 45 samenwerkingsovereenkomsten tot en met juni 2025 en na het voeren van gesprekken met 423 boeren door heel Nederland heeft Staatsbosbeheer waardevolle ervaring opgedaan met het verbinden van landbouw en natuur. Het rapport beschrijft niet alleen de successen, zoals de ontwikkeling van meetbare prestatie-indicatoren en het meer dan verdubbelen van duurzaam beheerde grond, maar ook de uitdagingen die we tegenkomen. Deze kennis en ervaring delen we graag met andere partijen die werken aan Natuurinclusieve landbouw.
Steeds meer boeren kiezen ervoor een samenwerking met Staatsbosbeheer aan te gaan voor natuurinclusieve landbouw. Bekijk de overzichtskaart van alle boerenbedrijven per provincie die met ons samenwerken.
