Natuurinclusieve landbouw

Minder belast

Natuurinclusieve landbouw is een onderwerp in ontwikkeling. Er bestaat nog geen vaste definitie. Het is een ecologisch houdbare vorm van voedselproductie, gebruikmakend van wat de natuur op, om en onder het bedrijf te bieden heeft. Natuurinclusieve landbouw versterkt de biodiversiteit op en rond het boerenland en belast de natuur zo min mogelijk. Het kan daarnaast bijdragen aan andere maatschappelijke opgaven. Denk daarbij aan klimaatopgaven, landschappelijke vraagstukken, waterkwaliteit en recreatie.

Méér grond nodig

Als een boer overstapt op natuurinclusieve landbouw heeft hij - om rendabel te kunnen opereren - méér grond nodig. Die extra natuurgrond kan hij op verschillende manieren pachten van Staatsbosbeheer. In ruil daarvoor maken we met de boer afspraken over activiteiten die de natuurinclusieve agrarische bedrijfsvoering ondersteunen en tegelijkertijd de biodiversiteit op al zijn landbouwgrond vergroten. Vanwege de natuurinclusieve bedrijfsvoering zijn er minder emissies, waardoor ook de biodiversiteit in onze natuurgebieden groeit. Het mes snijdt dus aan twee kanten.

Niveaus

Natuurinclusieve landbouw kent verschillende niveaus. Deze zijn omschreven door Wageningen University & Research en het Louis Bolk Instituut in Maatregelen Natuurinclusieve landbouw.

Niveau 0: Alleen voldaan aan wettelijke bepalingen (bijvoorbeeld mest)
Niveau 1: Maatregelen voor specifieke soorten (bijvoorbeeld weidevogels)
Niveau 2: Optimalisering kringlopen op bedrijf. Meer ruimte voor natuurlijk gedrag dieren, beheer landschapselementen en beheer ten behoeve van soorten.
Niveau 3: Adaptief systeem. Kringlopen, gewassen en veerassen passen bij omgeving. Aanleg en onderhoud landschapselementen, maatregelen voor specifieke soorten. Het bedrijf vormt één systeem met omliggende landschap.

Voor onze samenwerkignen zoeken we pachters die op niveau 2 of 3 natuurbeheer willen uitvoeren op pachtgrond van Staatsbosbeheer én hun eigen bedrijfsvoering extensiever willen maken.

Verschillende vormen

Wij willen werken met verschillende vormen van natuurinclusieve landbouw. Vooral met veehouderijbedrijven, akkerbouwers of gemengde bedrijven, omdat dat perspectief kan bieden aan een groot deel van de Nederlandse landbouwers. Anderzijds gaan we ook de samenwerking aan met minder voorkomende en nieuwe bedrijfsvormen. Denk daarbij aan agroforestry, zilte teelt, paludicultuur, enzovoort. Bij deze samenwerkingen ligt het accent meer op onderzoek naar de toepasbaarheid van deze vormen van landbouw.

Gebruikerszekerheid

Voor boeren die graag willen deelnemen, wordt het de uitdaging om natuur en biodiversiteit op een rendabele manier te integreren in hun bedrijfsvoering. Zij zullen de gronden ook beheren volgens de SNL-richtlijnen die in de pachtovereenkomsten worden vastgelegd. Staatsbosbeheer faciliteert daarin met extra pachtgrond en gebruikszekerheid van de grond. Per situatie verschilt wat er nodig is om een samenwerking tot een succes te laten zijn.

Onderzoek naar kansen en knelpunten

In opdracht van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit monitoren onderzoekers van Wageningen University & Research (WUR) zeventien deelnemende bedrijven in hun ontwikkeling. De WUR onderzoekt hoe de bedrijfsvoering zich ontwikkelt, de kosten en baten en de ontwikkelingen in de ecologie en biodiversiteit.
Het doel van dit onderzoek is om een goed beeld te krijgen van de kansen en knelpunten. In 2020 is een nulmeting uitgevoerd bij veertien deelnemende bedrijven. Met de resultaten van dit onderzoek zijn uiteindelijk onderbouwde uitspraken te doen over de kansen en de knelpunten bij het omschakelen naar natuurinclusieve landbouw. Ook maakt dit onderzoek verbanden duidelijk tussen genomen maatregelen en waargenomen effecten op biodiversiteit en de ontwikkelingen in de bedrijfsstrategie.