Natuurinclusieve landbouw is een onderwerp in ontwikkeling. Er bestaat nog geen vaste definitie. Het is een ecologisch houdbare vorm van voedselproductie, gebruikmakend van wat de natuur op, om en onder het bedrijf te bieden heeft. Natuurinclusieve landbouw versterkt de biodiversiteit op en rond het boerenland en belast de natuur zo min mogelijk. Het kan daarnaast bijdragen aan andere maatschappelijke opgaven. Denk daarbij aan klimaatopgaven, landschappelijke vraagstukken, waterkwaliteit en recreatie.
Als een boer overstapt op natuurinclusieve landbouw heeft hij - om rendabel te kunnen opereren - méér grond nodig. Die extra natuurgrond kan hij op verschillende manieren pachten van Staatsbosbeheer. In ruil daarvoor maken we met de boer afspraken over activiteiten die de natuurinclusieve agrarische bedrijfsvoering ondersteunen en tegelijkertijd de biodiversiteit op al zijn landbouwgrond vergroten. Vanwege de natuurinclusieve bedrijfsvoering zijn er minder emissies, waardoor ook de biodiversiteit in onze natuurgebieden groeit. Het mes snijdt dus aan twee kanten.
Wij ondersteunen pachters die gemotiveerd zijn om hun eigen bedrijf natuurinclusief te maken, maar daarvoor onvoldoende grond hebben. In tachtig samenwerkingen willen wij boeren helpen hun bedrijfsvoering te extensiveren. Voor de samenwerkingen zoeken we enthousiaste boeren die met bezieling uitvoering willen geven aan natuurinclusieve landbouw op het eigen bedrijf. Daarbij gaat het om de omvorming van het bedrijf naar een extensieve vorm van landbouw met aandacht voor biodiversiteit en kringlopen. Bent u boer, pacht u grond van Staatsbosbeheer of grenst uw bedrijf aan een van onze natuurgebieden? En wilt u de samenwerking aangaan? Neem dan contact op met het programmateam: natuurinclusievelandbouw@staatsbosbeheer.nl
Natuurinclusieve landbouw kent verschillende niveaus. Deze zijn omschreven door Wageningen University & Research en het Louis Bolk Instituut in Maatregelen Natuurinclusieve landbouw.
Voor onze samenwerkignen zoeken we pachters die op niveau 2 of 3 natuurbeheer willen uitvoeren op pachtgrond van Staatsbosbeheer én hun eigen bedrijfsvoering extensiever willen maken.
Wij willen werken met verschillende vormen van natuurinclusieve landbouw. Vooral met veehouderijbedrijven, akkerbouwers of gemengde bedrijven, omdat dat perspectief kan bieden aan een groot deel van de Nederlandse landbouwers. Anderzijds gaan we ook de samenwerking aan met minder voorkomende en nieuwe bedrijfsvormen. Denk daarbij aan agroforestry, zilte teelt, paludicultuur, enzovoort. Bij deze samenwerkingen ligt het accent meer op onderzoek naar de toepasbaarheid van deze vormen van landbouw.
Voor boeren die graag willen deelnemen, wordt het de uitdaging om natuur en biodiversiteit op een rendabele manier te integreren in hun bedrijfsvoering. Zij zullen de gronden ook beheren volgens de SNL-richtlijnen die in de pachtovereenkomsten worden vastgelegd. Staatsbosbeheer faciliteert daarin met extra pachtgrond en gebruikszekerheid van de grond. Per situatie verschilt wat er nodig is om een samenwerking tot een succes te laten zijn.
Steeds meer boeren kiezen ervoor een samenwerking met Staatsbosbeheer aan te gaan voor natuurinclusieve landbouw. Bekijk het overzicht van alle boerenbedrijven per provincie die met ons samenwerken. In het rapport Update 2021-2022 (pdf) leest u meer over de samenwerkingen en andere ontwikkelingen van het programma natuurinclusieve landbouw.
In opdracht van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit monitoren onderzoekers van Wageningen University & Research (WUR) zeventien deelnemende bedrijven in hun ontwikkeling. De WUR onderzoekt hoe de bedrijfsvoering zich ontwikkelt, de kosten en baten en de ontwikkelingen in de ecologie en biodiversiteit.
Het doel van dit onderzoek is om een goed beeld te krijgen van de kansen en knelpunten. In 2020 is een nulmeting uitgevoerd bij veertien deelnemende bedrijven. Met de resultaten van dit onderzoek zijn uiteindelijk onderbouwde uitspraken te doen over de kansen en de knelpunten bij het omschakelen naar natuurinclusieve landbouw. Ook maakt dit onderzoek verbanden duidelijk tussen genomen maatregelen en waargenomen effecten op biodiversiteit en de ontwikkelingen in de bedrijfsstrategie.
Het thema Natuurinclusieve landbouw hoort bij één van onze prioriteiten: Biodiversiteit. Wij beheren onze terreinen zo dat de verschillende ecosystemen zich zo goed mogelijk kunnen ontwikkelen om de natuur veerkrachtiger te maken. Hierbij richten wij ons vooral op de Natura 2000-gebieden.