Texel is misschien klein, in natuur is dit eiland groots. Fietsend op de waddendijk van Texel heb je prachtig uitzicht over de Waddenzee. De Hoge Berg is het hart van het oude land van Texel. Verspreid in de weilanden liggen authentieke boerenschuurtjes (schapenboeten) en de typische Texelse aarden wallen (tuunwallen). Aan de westkant van het eiland ligt een uitgestrekt duingebied met tal van wandelroutes en fietspaden.
Vroeger haalden de herders ‘s ochtends de schapen op bij de boeren en zwierven met hun kuddes over heel Texel. In de 17e eeuw werd dit ‘overal-weide’-systeem afgeschaft. Boeren kregen allemaal een eigen stuk land, dat ze moesten afscheiden. Sloten graven kon niet op de Hoge Berg en in de duingebieden. En houten rasters zetten was onmogelijk omdat er nauwelijks bos was.
De eilanders bedachten toen de tuunwal: een afscheiding gemaakt van opeengestapelde plaggen. In de duinen waren er te weinig zoden. Om de wal toch hoog genoeg te maken om de schapen tegen te houden, werden er duindoorntakken ingestoken. Inmiddels zijn de tuunwallen van Texel beschermd. Niet alleen worden de oude wallen onderhouden, er worden ook nieuwe aangelegd.
Op het 'oude land' van Texel vind je schapenboeten: kleine schuren waarin hooi en voer voor de schapen werden opgeslagen. Vrijwel alle schapenboeten staan met de platte kant (en de toegangsdeur) naar het noordoosten, omdat de wind op Texel voornamelijk uit het zuidwesten waait. Het dak van de schapenboeten is bedekt met riet of dakpannen en de relatief lage muren, hebben kleine raampjes.
Inmiddels heeft een groot aantal overgebleven boeten een plek op de monumentenlijst en is gerestaureerd. Zo liet Staatsbosbeheer op De Hoge Berg (tussen Den Burg en Oudeschild) vijf schapenboeten en het Sandershuus met bijbehorende stolp opknappen.
De Slufter is een dynamisch gebied in de duinen. Ooit is geprobeerd hier een polder te maken, maar de stuifdijk bleef niet heel. Na een aantal pogingen hebben de mensen het maar opgegeven en het gebied aan de natuur overgelaten. Tweemaal per dag stroomt de zee de vlakte binnen.
Het landschap, met al die kreken, verschilt per dag en per uur. Begin zomer bloeit de lamsoor. Dan is het hier helemaal paars. Sinds januari 2019 lopen er konikpaarden. Zij houden met hun gegraas de begroeiing op natuurlijke wijze in toom, zodat de Slufter een open gebied blijft.
In het voorjaar van 2025 was een nieuwe vogel te volgen bij beleefdelente.nl: de tapuit. Een vogel met een prachtige zang die afhankelijk is van open, droge duinhabitats. Op Texel zit nog een belangrijke populatie van de soort, vooral in de dynamische duinen op het noordelijk deel van het eiland. De webcam stond bij nesten van de tapuit in konijnenholen in een ontoegankelijk deel van het duingebied op Texel. Zonnepanelen zorgden voor de benodigde stroom. Lees meer over de tapuit en natuurherstel voor deze holenbroeders op Volg de tapuit. Of bekijk een samenvatting van de live-beelden via beleefdelente.nl.
