Werk in uitvoering

Natuurontwikkeling Schippersplas

De Schippersplas biedt kansen voor natuurontwikkeling. Door de inrichting aan te passen nemen de plant- en diersoorten toe en wordt het ecosysteem sterker. Meer natuur komt ten goede aan de biodiversiteit.

De Schippersplas bij Ommen biedt kansen voor natuurontwikkeling.

Locatie

De Schippersplas ligt aan de oostrand van de gemeente Ommen (OV) en maakt deel uit het van de boswachterij Hardenberg, Bovenveld (Vechtdal).

Looptijd

2022-2027, met de mogelijkheid om de periode te verlengen tot 2032.

Ontdieper

In Nederland zijn minstens 500 diepe plassen, meestal ontstaan door de winning van zand, grond of klei. Ze zijn soms tot wel 40 meter diep en hebben vaak steile oevers en taluds. Hierdoor leven er weinig planten en dieren en zijn de recreatieve mogelijkheden beperkt. Om deze situatie te verbeteren, kan er grond of bagger gestort worden in en aan de randen van de plas. Op deze manier worden steile oevers flauwer en ondieper en komt een geleidelijke overgang tot stand naar de diepere delen. Hierdoor krijgen planten en dieren in de plas meer kans zich te ontwikkelen. Ook worden de recreatiemogelijkheden veiliger en meer divers.

Over de Schippersplas

De Schippersplas ligt in het buitengebied van de gemeente Ommen, grenzend aan de gemeente Hardenberg. Het is zo’n 10.000 vierkante meter groot. Het is het leefgebied van onder andere das, hermelijn, geelgors, steenuil en waterspitsmuis. Amfibieën maken gebruik van het gebied voor overwintering en voorplanting. De plas en het omliggende belevingsbos worden gewaardeerd door rustzoekende recreanten.

De plas was tot ca. 1935 een ven te midden van onontgonnen heidevelden. Rond 1995 is zandwinning in de plas gestart, maar die is jaren geleden gestopt. De maximale diepte van de huidige plas bedraagt ca. 10,5 meter en de gemiddelde diepte is ca. 4,60 meter.

Aan de oostzijde grenst de plas gedeeltelijk aan een bosgebied en gedeeltelijk aan het bedrijfsterrein van afvalverwerkingslocatie Bovenveld van Regionaal Orgaan Verwijdering Afvalstoffen (ROVA, Ommerweg in Rheezerveen). Ten zuiden van de locatie is de asfaltcentrale Bovenveld in bedrijf (Coevorderweg Stegeren). Ten noorden van de Schippersplas is sinds enkele jaren de N36 gesitueerd, die het oostelijk gelegen bos doorsnijdt. Het gebied ten westen van de plas, afgeschermd door een smalle bossingel, is in agrarisch gebruikt.

Maatregelen voor vergroten natuurwaarden

Natuurontwikkeling wordt gerealiseerd door de herinrichting van de zuidelijke helft van de plas. Door verondieping worden de taluds verflauwd, eilandjes en diepe en ondiepe delen gecreëerd. Aan de zuidpunt komt een heuvel die het zicht op de asfaltcentrale wegneemt. In de heuvel is een vleermuiskelder voorzien. De overgang van de heuvel naar het water wordt afgewerkt met een steile wand voor oeverzwaluwen.

De begroeiing van de oever aan de westkant wordt aangepast voor een beter leefklimaat voor de ijsvogel en de das.

Aan de noordelijke helft van de plas zijn geen grote aanpassingen nodig. Ze zijn al geschikt leefgebied voor onder andere de das en ijsvogel. Het leefgebied kan nog beter door het snoeien en verwijderen van bomen en struiken langs de oevers. Door het lokale sleedoornstruweel te behouden krijgt de beschermde sleedoornpage meer kans om haar eitjes af te zetten.

Werkzaamheden in het veld

Eind 2022 is een dam aangelegd in het midden van de plas. Er is inmiddels ruim 44.000 m3 grond/bagger verwerkt. Dat is iets meer dan 20% van het totaal wat nodig is. De heuvel, die het zicht op de asfaltcentrale moet gaan ontnemen, begint voorzichtig vorm te krijgen.

Tijdens het verwerken van de aangevoerde grond ontstaat tijdelijk vertroebeling. Dat is normaal bij verwerking van grond in oppervlakte water. Om zo het water minimaal te beroeren wordt, waar mogelijk, gebruik gemaakt van een stortbuis. Ook een overloopschot dat in de dam halverwege de plas is aangebracht, helpt om vertroebeling in de noordelijke helft van de plas te minimaliseren. Behalve de grond voor de dam wordt alle grond/bagger aangevoerd over de locatie van NTP om verstoring/overlast van de naastgelegen locaties te voorkomen.

Tijdens het broedseizoen wordt alleen vanaf het water gewerkt, tot maximaal 10 meter afstand tot de kant.

Waterkwaliteit

De kwaliteit van het oppervlaktewater en de kwaliteit van het omringende grondwater wordt gemonitord volgens de voorschriften van de Nota bodembeheer. De resultaten van het afgelopen jaar geven geen afwijking ten opzichte van de nulmeting die is gedaan voor aanvang van de werkzaamheden.

In overleg met de omgeving

Omwonenden kennen de Schippersplas als geen ander. We zijn over de werkzaamheden regelmatig in gesprek met elkaar. In de voorbereidingen zijn wensen en aanvullingen uit de omgeving zoveel mogelijk verwerkt in het ontwerp. Vervolgens is de Nota bodembeheer opgesteld en in procedure gebracht met de mogelijkheid van inspraak/zienswijzen en bezwaar. Tijdens het project geven we de voorkeur aan persoonlijk contact. Ook wordt informatie gedeeld op deze pagina en de website van de aannemer.

Samenwerking

We voeren de werkzaamheden uit in samenwerking met DBG bouw en reststoffen uit Drachten en NTP, een regionale aannemer en actief op het gebied van wegen, bodem, water, energie en advies. Bevoegd gezag voor de toepassingen onder water is het waterschap Vechtstromen en de gemeente Ommen voor de bovengrondse werkzaamheden. De bestemming van het terrein is op basis van het vigerende bestemmingsplan Buitengebied: Water. Binnen deze bestemming zijn de werkzaamheden toegestaan.

Meer informatie

Staatsbosbeheer verkoopt grond die vrijkomt uit natuurherstelprojecten en ontvangt zand en baggerspecie om zandwinputten minder diep te maken. Lees hier meer over handel in klei, veen en zand.

Meest gestelde vragen

  • Verdient Staatsbosbeheer aan deze werkzaamheden?
    Verondiepen kost geld, en dat geld heeft Staatsbosbeheer niet. Er zijn bedrijven en overheden die grond over hebben en er geld voor betalen om die grond kwijt te kunnen. Die grond kan dus gebruikt worden voor verondieping. Staatsbosbeheer ontvangt geld voor het overnemen van de grond en kan er de verondieping en herinrichting mee financieren en daarmee natuur en recreatiemogelijkheden creëren. En vrijkomende overtollige grond krijgt zo een nuttige toepassing.

  • Hoeveel grond/bagger is er nodig om de Schippersplas in te richten?
    In totaal wordt 201.000 m3 grond aangevoerd. Dat zijn zo’n 8000 vrachtwagens vol. Het totaal wordt verwerkt in een periode van maximaal 10 jaar. Dat is uiterlijk tot 2032. Inmiddels is er 44.000 m3 verwerkt.

  • Hoe schoon / vervuild is de grond/bagger dat wordt gebruikt?
    Van de 44.000 m3 die verwerkt is, is 75% grond klasse wonen en gebiedseigen bagger klasse A of schoner. De overige 25% is grond klasse industrie en bagger klasse B. Volgens de Nota Bodembeheer, die voor de werkzaamheden is vastgesteld door het Waterschap Vechtstromen, mag er grond tot kwaliteit Industrie of bagger klasse B verwerkt worden. PFAS moet voldoen aan de strengste norm. Alle partijen grond/bagger die zijn toegepast zijn vooraf, voorzien van kwaliteitscertificaat, gemeld bij het bevoegd gezag. Nadat zij de kwaliteitsgegevens heeft getoetst wordt de grond aangevoerd en (al dan niet direct) verwerkt.
    Ook moet het grond zijn die past bij verbetering van de ecologische doelen. Van elke partij grond of baggerspecie moet de kwaliteit bekend zijn en aangetoond kunnen worden met een milieu hygiënische verklaring. Bovendien is de herkomst van de nieuwe grond altijd traceerbaar. De vergunningverlenende overheden (gemeente Ommen en Waterschap) zien nauwkeurig toe op het hele proces.

  • Wat is bagger en wat is de herkomst van de grond/bagger dat naar de Schippersplas gaat?
    Alle grond/bagger is van lokale herkomst binnen een straal van ongeveer 25 kilometer. Bagger is slib dat ontstaat doordat plantenresten, afval, bodemmateriaal en bladeren zich vastzetten op de bodem van vaarwegen.

  • Is de Schippersplas een stortplaats geworden, hoe zit dat?
    Staatsbosbeheer zal nooit de kwaliteit van de plas en het landschap verminderen. Het minder diep maken van de Schippersplas leidt tot ecologische verbetering. We begrijpen dat het woord ‘bagger’’ geassocieerd wordt met ‘rommel’. Dat is hier niet het geval. En dat willen we zelf ook niet.
Contact
Geny van Horssen Projectleider
Meer over dit onderwerp