Werk in uitvoering
Staatsbosbeheer voert in de Schoorlse Duinen dunningen uit. Het doel van deze dunningen is een geleidelijke ontwikkeling van monotoon dennenbos naar Atlantisch duinbos, waardoor de biodiversiteit in het gebied wordt vergroot. Bos blijft dus bos.
Schoorlse Duinen in Noord-Holland.
Als voorbereiding op de werkzaamheden zijn in 2024 de bomen geblest. Deze bomen worden in 2025 vanaf oktober, na de herfstvakantie, gekapt.
De Schoorlse Duinen bestaan voor een overgroot deel uit bossen. Deze zijn zo'n 100 jaar geleden met dennenbomen aangeplant met twee redenen: voor het vastleggen van het stuivende zand dat de omliggende dorpen teisterede en daarna ook voor de productie van hout om onder andere de mijnen te kunnen stutten. Dit aanplanten van bos is in grote delen van de Nederlandse kuststrook gebeurd. De bomen - die er van oudsher altijd al wel stonden - waren in de loop der eeuwen gekapt, waardoor er grote zandvlaktes achterbleven. Het oorspronkelijke bos dat er ooit stond, noemen we een Atlantisch duinbos. Dat is een bos dat bestaat uit diverse soorten bomen, voornamelijk loofbomen maar ook deels dennenbomen.
Inmiddels staan de bossen in Schoorl er niet meer voor de houtproductie, maar is het gebied een Natura 2000-gebied geworden. Om de natuur toekomstbestendig te maken, ontwikkelen we de bossen langzaam naar de oorspronkelijke Atlantische duinbossen. Dat doen we gedurende meerdere decennia, door steeds in een deel van het bos een deel dennen en andere exoten uit het bos te halen en inheemse loofbomen spontaan te laten teruggroeien. De hele ontwikkeling spreiden we dus over tientallen jaren. Waarschijnlijk is het over zo'n 100 jaar overwegend loofbos, met ook nog dennen.
Er zijn drie soorten Atlantisch duinbos. De bossen bij Schoorl zijn erg geschikt voor twee van de drie, namelijk een Atlantisch binnenduinrandbos en droog duinbos. Hier staan veel boomsoorten, met diverse soorten struiken, wat veel biodiversiteit oplevert. Denk aan boomsoorten als zomereik, lijsterbes en hulst.
Bij een dunning halen we een aantal bomen uit het bos weg, die van tevoren zijn geselecteerd. Zo creëren we meer ruimte en licht in het bos voor jonge bomen die je nu al ziet groeien. In de Schoorlse Duinen krijgen zo loofbomen meer ruimte om spontaan te groeien. Zoals bepaald in het Natura 2000-beheerplan Schoorlse duinen (pdf), kiezen we voor inheemse boomsoorten die hier van oorsprong voorkomen. De bomen die weggehaald worden zijn exoten zoals zeedennen en de Amerikaanse eik. Deze bomen zijn geen onderdeel van het oorspronkelijk ecosysteem. Hierdoor leven er veel minder soorten dieren, planten en schimmels op deze bomen. Ze hebben daardoor ook minder waarde qua biodiversiteit. Tegelijkertijd hebben ze ook geen natuurlijke vijanden waardoor deze bomen vaak sneller groeien en inheemse soorten verdrukken. Er blijft ruimte voor de zeeden en Amerikaanse eik zodat soorten die wel profiteren van deze bomen, zoals dennenorchis, ook een plek houden.
Om de bomen die gekapt moeten worden te markeren, worden zij door de boswachter voorzien van een gekleurde stip. Dit heet blessen. Voorafgaand aan het blessen bekijken we in het bos welke bomen in aanmerking komen voor kap. We kijken onder andere naar de huidige ondergroei en de ecologische aspecten (de dennenorchis en nestplaatsen van roofvogels). Ook laten we de voor het gebied erg beeldbepalende dennen zoveel mogelijk staan. In de ruim 300 meter brede strook van de binnenduinrand langs het dorp worden geen dennen gekapt.
Niet alle stippen op de bomen zijn meer goed te zien. Alle gebleste bomen zijn echter ook digitaal ingetekend. Om het ook voor de aannemer duidelijk te maken welke bomen gekapt moeten worden zullen de stippen vlak voor de werkzaamheden in oktober 2025 opnieuw worden gezet.
De werkzaamheden worden voornamelijk met een houtoogstmachine, de harvester, uitgevoerd.
Op plekken waar we met de harvester moeilijk bij kunnen én op plekken met bijzondere ondergroei die we niet willen beschadigen, gaan we bomen ringen. Dat wil zeggen dat we onderaan de boom een stuk schors weghalen, waardoor de boom langzaam afsterft. Dit dode hout is belangrijk voor het ecosysteem, er zijn diverse dieren die van het dode hout profiteren.
Meer weten over de dunning en het Atlantisch duinbos? Bekijk hier het beeldverhaal.
Blessen
Tijdens het blessen ervaren de bezoekers geen overlast. Bezoekers zullen wel diverse stippen en tekens op bomen zien staan. Deze betekenen het volgende:
Kappen
De gebleste bomen worden gekapt met een harvester vanaf dunningspaden. Dat zijn paden die in het bos liggen die voor onderhoud als dunningen gebruikt worden. Een harvester is een grote kraan met een grijparm die de bomen afzaagt en direct onttakt.
Het gekapte hout wordt via de dunningspaden uit het gebied gereden en opgestapeld. Dit hout wordt verkocht. Het tophout en takken blijven in het gebied liggen. Dit is een vereiste binnen de Natura 2000 regelgeving. Het ziet er soms heel rommelig uit, maar het is voor de ecologie van het bos heel nuttig dat het juist blijft liggen. De natuur profiteert ervan voor voedsel, schuilplaatsen en nesten.
Maatregelen voor bezoekers
Tijdens de werkzaamheden is voor de veiligheid het werkgebied afgesloten voor publiek. Voor gemarkeerde wandelroutes worden de bezoekers doorverwezen naar Buitencentrum Schoorlse Duinen. Duinen. De ruiterpaden aan de zuidkant van de Schoorlse Duinen zijn deels afgesloten. Ruiters kunnen de actuele informatie vinden op buitenrijden.nl.
De dunning voeren we uit in het kader van ons reguliere bosbeheer in het kader van het Natura 2000 beheerplan van de Provincie Noord-Holland.
