Werk in uitvoering
In de zomer van 2025 selecteren boswachters bomen in het Haagse Bos voor kap na het broedseizoen 2026. Dit bevordert variatie in boomsoorten en leeftijden. Tijdens de werkzaamheden worden delen tijdelijk afgesloten voor publiek en afvoerwegen beperkt toegankelijk.
Haagse Bos, Zuid-Holland.
Het Haagse Bos is sinds 1899 in beheer en daarmee één van de oudste en belangrijkste bossen van Staatsbosbeheer. Het is een goed voorbeeld van een park-stinzenbos, zie de website van BIJ12 over park-stinzenbos.
Per jaar wordt er tijdens miljoenen bezoeken door o.a. omwonenden en werknemers van omringende bedrijven en overheden genoten van dit bijzondere bos. Een bos dat dankzij Willem van Oranje sinds 1576 beschermd wordt door het opstellen van de Akte van Redemptie. Staatsbosbeheer werkt daarom bijzonder zorgvuldig aan de duurzame instandhouding van het Haagse Bos. Om het bos voor de toekomst te behouden, vergroten we door boswerkzaamheden de soortenrijkdom en de leeftijdsopbouw van het bos.
April 2025 - september 2026
Het werk wordt in een tiental blokken uitgevoerd. Na de zorgvuldige selectie in 2025 wordt in juli 2026 begonnen zodat de machines zo min mogelijk schade aan de bosbodem aanrichten. Later in het jaar beginnen zou een risico zijn omdat de bosbodem natter en dus kwetsbaarder is. Er wordt dan ook gestart in de nattere delen van het bos. Tijdens het zagen in een blok is vanwege de veiligheid van de bezoekers en werknemers dit blok afgesloten voor publiek. 's Avonds en in het weekend is het bos gewoon toegankelijk.
In de vroege zomer van 2025 worden bomen in het Haagse Bos voorzien van een stip(bles). Twee maanden lang gaan boswachters van het Haagse Bos en een landelijk bosadviseur door het bos om zorgvuldig bomen te selecteren. Deze bomen zullen wijken zodat een betere leeftijdsopbouw en variatie aan soorten in het Haagse Bos ontstaat. Zodra de selectie heeft plaatsgevonden worden alle bomen gecontroleerd op de aanwezigheid van bijzondere natuurwaarde. Zo wordt voorkomen dat er ongewild verblijfplaatsen van bijvoorbeeld vleermuizen, roofvogels en eekhoorns in gevaar komen.
Na het broedseizoen 2026 worden in het Haagse Bos de oranje gestipte (gebleste) bomen geveld. Zo krijgen naburige vitalere bomen ruimte om hun bladerkroon uit te breiden. Ook ontstaat er ruimte voor jonge bomen om als volgende generatie bos op te groeien. Gevolg is een betere diversiteit in leeftijd van bomen in het Haagse Bos. Omdat de jonge bomen ook andere soorten zijn dan de dominante zomereiken en beuken in het Haagse Bos neemt hierdoor ook de soortendiversiteit toe.
Na de Tweede Wereldoorlog trof Staatsbosbeer een nagenoeg geheel gekapt Haagse Bos aan. De bezetter had het bos goeddeels gekapt om een vrij schootsveld te creëren rond de anti-tankgracht die onderdeel uitmaakte van de Atlantikwall. Op de millennia oude bosbodem is in 1946 in korte tijd een bos van zomereiken en beuken aangeplant. Nagenoeg alle bomen in het bos zijn daardoor ongeveer tachtig jaar oud.
Het Haagse Bos ligt op oude strandwallen die 5000 tot 3000 jaar geleden zijn gevormd. Dit betekent dat er nattere en droge delen in het bos zijn. Dit heeft gevolgen voor de kwetsbaarheid van de bosbodem en de manier waarop Staatsbosbeheer het boswerk uitvoert.
Door de klimaatverandering hebben de beuken op drogere zandgronden het lastig om hun voedsel uit de diepere bodemlagen te halen. Oudere beuken worden daardoor vatbaarder voor takbreuk en ziektes en aantastingen (b.v. honingzwam). Door de hevige droogteperiodes en heftige regenval loopt ook de vitaliteit van de eiken terug. Reden om extra ruimte te bieden voor vitale bomen en aan boomsoorten (esdoorn, linde, haagbeuk, wintereik, tamme kastanje, zoete kers) die beter om kunnen gaan met de veranderingen. Deze bomen komen vanuit zaad in de bodem op onder de bestaande 80 jarige eiken en beuken en zijn de afgelopen jaren aangeplant op grotere open plekken.
Om het Haagse Bos te ontwikkelen naar een toekomstbestendiger bos hebben de bestaande vitale bomen de ruimte nodig voor hun bladerkroon om de komende tientallen, soms honderden jaren vitaal door te groeien. Ook is een grotere menging van soorten nodig om het bos voor toekomstige generaties te behouden. Door geselecteerde bomen te vellen ontwikkelt het Haagse Bos zich naar een duurzame toekomst.
Het werken in het Haagse Bos vraagt grote zorgvuldigheid. Vandaar dat er gewerkt wordt met een langjarig beheerplan dat onlangs op verzoek van Staatsbosbeheer door de Bosgroepen Midden Nederland nog eens tegen het licht is gehouden. De bosgroepen Midden Nederland onderschreven dat het bestaand beheer passend is voor het behoud van het park- stinzenbos. Het bos kent vele sterk betrokken bezoekers en intensief gebruikte paden, maar ook een bosbodem met rijke stinzenbeplanting, bijzondere bomen en overige natuurlijke bewoners. Reden om grote zorg te besteden in het boswerk en schade en hinder tot een minimum te beperken.
Twee boswachters en een bosadviseur zijn zo’n twee maanden bezig met het selecteren van bomen die wijken om vitale bomen en ondergroei de ruimte te geven. Daarna worden alle geselecteerde (gebleste) bomen geïnspecteerd op aanwezige roofvogelnesten, spechtengaten, vleermuisverblijfplaatsen en eekhoornnesten. Deze bomen worden niet geveld.
De bomen worden met de hand gezaagd. De val wordt met een kraan begeleid en de boom wordt buiten het bosvak gelegd. In sommige gevallen wordt, net als in 2023, zelfs eerst de kroon van de boom met een kraan verwijderd en uit het bosvak gehaald en dan pas de stam geveld. Dit om nevenschade zoveel mogelijk te voorkomen.Het boswerk wordt in 2026 vlak na het broedseizoen in een naar verwachting droge periode uitgevoerd zodat gewerkt wordt vanaf een minder kwetsbare, stevige bodem. De kranen werken zoveel mogelijk vanaf de paden en rijden alleen voor de begeleiding tijdens het vellen en het uitslepen het bos in. Voor het werk maken we gebruik van een kleine kraan op rupsbanden. Rupsbanden ontzien de rulle bosbodem door het gewicht te verdelen over een groot oppervlak. Op de paden staat een kraan op banden die de bomen uit het vak sleept. De brede banden voorkomen zoveel mogelijk schade aan het pad. Voor het verwijderen van de kronen van bomen gebruiken we een grote kraan die over rijplaten rijdt.
Uit een boom komen verschillende stukken hout afhankelijk van de uiteindelijke bestemming van het hout. De stukken hout variëren in lengte en dikte. Uit een boom van ongeveer 30 meter hoog kan het bij drie meter lange stukken dus al snel gaan om tien stukken. De stukken hout (sortiment) worden na het vellen op lengte en dikte klaar gelegd voor afvoer aan de Leidsestraatweg. Dit kunnen gedurende het werk zo flinke lange stapels worden. De stapels worden zo gestapeld dat wegrollen zoveel mogelijk wordt voorkomen. Vanwege de veiligheid is beklimmen van de stapels verboden.
De zorgvuldig geselecteerde bomen uit het Haagse Bos worden gekapt ten behoeve van het ontwikkeling van een soortenrijk, leeftijdsdivers en toekomstbesteding bos. Het hout wordt verkocht en de opbrengst draagt bij aan de kosten voor het beheer van de natuur in Nederland. Op de stapels zal Staatsbosbeheer het doel van het FSC-gecertificeerde hout aangeven. Het hout van Staatsbosbeheer wordt als Hollands Hout verkocht en is door de korte transportafstanden en het duurzame FSC bosbeheer het meest verantwoorde hout dat beschikbaar is voor de Nederlandse Houtmarkt. Het grootste deel van het hout zal in de bouw worden gebruikt of voor papier. Een deel van het tak- en tophout wordt als energiehout afgevoerd. Vanwege de unieke stinzenplanten (o.a. bosanemonen en boshyacinten) in het Haagse Bos kan slechts een beperkt deel van het tak- en tophout in het bos achterblijven.
De boswerkzaamheden in 2026 worden in het hele bos aangegeven met borden en spandoeken. Er wordt gewerkt in een tiental blokken. Zodra men in een blok aan het werk is wordt die vanwege de veiligheid van bezoekers en medewerkers afgesloten voor publiek. Duidelijke spandoeken geven aan dat toegang in dat werkblok verboden is. ‘s Avonds en in het weekend is het hele Haagse Bos open voor publiek.
Nadere informatie volgt in 2026.
Het werk in het Haagse Bos wordt uitgevoerd door een aannemer. De aannemer is bekend met de bijzondere karaktereigenschappen van het bos. Voorafgaand aan de boswerkzaamheden is met diverse belanghebbenden, zoals de Haagse Bomenstichting, de gebruikersgroep Haagse bos en omwonenden een bezoek gebracht aan het Haagse Bos en is het werk toegelicht.
Gedurende de werkzaamheden zal een aantal excursies naar het werk worden uitgevoerd. Informatie hierover volgt in 2026.
Het Haagse Bos valt onder het Nederlandse Netwerk Natuur. Voor het beheer als park-stinzenbos ontvangt Staatsbosbeheer een vergoeding van de provincie. Daarbij wordt om de 6 jaar getoetst of de natuurdoelstelling voor het bos gehaald worden. Bij de vergoeding wordt uitgegaan van het feit dat het beheer van een bos ook geld oplevert door o.a. houtverkoop. Financieel gezien wordt er geen winst gemaakt door het uitvoeren van de boswerkzaamheden. Vanwege de bijzondere zorg waarmee het werk wordt uitgevoerd zullen de kosten hoger zijn dan de bijdrage van uit de Subsidie Natuur en Landschapsbeheer.
