Boswerk in Haagse Bos
In het Haagse Bos worden bomen gekapt voor de ontwikkeling van een soortenrijk, leeftijdsdivers en toekomstbesteding bos. Zo krijgen omringende vitalere bomen ruimte om hun bladerdak uit te breiden. Er ontstaat ruimte voor jonge bomen om als volgende generatie bos op te groeien, met als resultaat meer variatie in leeftijd van bomen. Die jonge bomen zijn ook andere soorten dan de dominante eiken en beuken die er nu staan en dat betekent meer diversiteit in soorten. De werkzaamheden worden in blokken uitgevoerd en duren ongeveer twee maanden. Tijdens het werk is het betreffende blok afgesloten voor bezoekers.
Locatie
Haagse Bos, in het centrum van Den Haag.
Duur werkzaamheden
Vanaf 18 juli tot en met september 2022.
Historisch bos
Het Haagse Bos is sinds 1899 in beheer bij Staatsbosbeheer en daarmee één van onze oudste bossen. Jaarlijks zijn er miljoenen bezoeken van omwonenden en werknemers van omringende bedrijven en overheden die genieten van dit bos. Een bos dat dankzij Willem van Oranje sinds 1576 beschermd wordt door de Akte van Redemptie. Staatsbosbeheer werkt zorgvuldig aan de duurzame instandhouding van het Haagse Bos. Om het voor de toekomst te behouden, vergroten we de soortenrijkdom en de leeftijdsopbouw van de bomen.
Tachtig jaar jonge, naoorlogse bomen
Na de Tweede Wereldoorlog trof Staatsbosbeer een nagenoeg geheel gekapt Haagse Bos aan. De bezetter had hier een vrij schootsveld gemaakt rond de tankgracht die deel uitmaakte van de Atlantikwall. Op de millennia-oude bosbodem werd in 1946 in korte tijd een bos van zomereiken en beuken aangeplant, die nu zo'n tachtig jaar oud zijn.
Oude bosbodem
Het Haagse Bos ligt op oude strandwallen die 5000 tot 3000 jaar geleden zijn gevormd. Er zijn daardoor nattere en droge delen in het bos. Dit heeft gevolgen voor de kwetsbaarheid van de bosbodem en de manier waarop Staatsbosbeheer het boswerk uitvoert.
Werken aan vitaal soortenrijk bos
Bomen hebben ruimte nodig voor hun bladerdak om de komende tientallen, soms honderden jaren vitaal door te groeien. Ook is een menging van soorten nodig om bos voor toekomstige generaties te behouden.
Door de stikstofdepositie is het voor beuken op drogere zandgronden lastig om hun voedsel uit de zuurder wordende bodem te halen. Door klimaatverandering en de daarmee gepaard gaande hevige droogteperiodes en heftige regenval loopt de vitaliteit van de eiken terug. Reden om extra ruimte te geven aan soorten zoals esdoorn, linde, haagbeuk, wintereik, tamme kastanje en zoete kers, die beter om kunnen gaan met deze veranderingen. Deze bomen komen al voor een deel op onder de 80-jarige eiken en beuken en zijn de afgelopen jaren aangeplant op grote open plekken.
Zorgvuldig boswerk
Werken in het Haagse Bos vraagt om grote zorgvuldigheid. Niet alleen door de veelheid aan bezoekers en paden, maar ook omdat we de bosbodem, de omringende bomen en overige natuur zoveel mogelijk wil behoeden voor schade. Het werk wordt uitgevoerd door een aannemer die hier vaker heeft gewerkt en bekend is met het bijzondere karakter van het bos.
Natuurcheck
In 2021 hebben twee boswachters en een bosadviseur de bomen geselecteerd de gekapt worden (zie boswachtersblog 23 juni 2021). Deze bomen zijn voorzien van een oranje stip, oftewel 'geblest'. Alle gebleste bomen worden geïnspecteerd op de aanwezigheid van roofvogelnesten, spechtengaten, vleermuisverblijfplaatsen en eekhoornnesten. Dit gebeurt door de boswachter met specialisatie ecologie en door een expert op het gebied van vleermuizen. Als er bewoonde nesten zijn, wordt de boom niet geveld, maar gekeken naar een alternatief.
Nevenschade voorkomen
De bomen worden met de hand gezaagd en met een kraan uit het bos gehaald. In sommige gevallen wordt eerst de kroon van de boom met een kraan verwijderd en uit het bosvak gehaald en dan pas de stam geveld. Dit om schade aan omringend groen zoveel mogelijk te voorkomen.
Bosbodem ontzien
De werkzaamheden starten in juli, zodat de machines zo min mogelijk schade aan de bosbodem aanrichten. Later in het jaar is de kans groter dat de bodem natter en dus kwetsbaarder is. We beginnen dan ook in de nattere delen van het bos. De kranen werken zoveel mogelijk vanaf de paden en rijden alleen voor de begeleiden van het vellen en voor uitslepen het bosvak in. Voor het werk in het bosvak gebruiken we een kleine kraan op rupsbanden, die de rulle bosbodem ontzien door het gewicht te verdelen over een groot oppervlak. Op de paden staat een kraan op banden die de bomen uit het vak sleept. De brede banden voorkomen schade aan de halfverharding van het pad. Voor het verwijderen van de kronen van bomen wordt een grote kraan gebruikt die over rijplaten rijdt.
Afsluitingen
Er wordt gewerkt in elf 'blokken' (zie overzichtskaart werkblokken Haagse Bos) en in het bos geven borden aan wanneer en waar dat gebeurt. De volgorde van de werkblokken is weersafhankelijk. Blokken in het bos waar gewerkt wordt, zijn vanwege de veiligheid afgesloten. Dit wordt aangegeven met spandoeken. ’s Avonds en in het weekend is het bos gewoon toegankelijk.
Stapels hout langs Leidsestraatweg
De gevelde bomen wordt langs de Leidsestraatweg op lengte en dikte klaargelegd voor transport. Uit een boom van ongeveer 30 meter hoog komen al snel 10 stukken van zo'n 3 meter, dus dat kunnen flinke stapels worden. De stammen worden zo gestapeld dat wegrollen zoveel mogelijk wordt voorkomen. Beklimmen van de stapels is levensgevaarlijk en dus verboden.
Waar gaat het hout naar toe?
Het hout wordt verkocht als Hollands Hout® en is door de korte transportafstanden en het FSC®-keurmerk het meest verantwoorde hout dat beschikbaar is voor de Nederlandse houtmarkt. Op de stapels geven we aan waar het hout heen gaat. Het grootste deel wordt gebruikt in de bouw of voor papier. Een deel van het tak- en tophout wordt als energiehout afgevoerd. Vanwege de vele stinzenplanten, zoals bosanemonen en boshyacinten, kan slechts een klein deel van het tak- en tophout in het bos achterblijven.
Het Haagse Bos valt onder het Natuurnetwerk Nederland. Voor het beheer als park-stinzenbos ontvangt Staatsbosbeheer een vergoeding van de provincie. Daarbij wordt om de 6 jaar getoetst of de natuurdoelstelling voor het bos gehaald wordt. Bij de vaststelling van de vergoeding wordt ook rekening gehouden met inkomsten uit houtverkoop: die worden in mindering gebracht. Houtverkoop levert dus geen winst op.
Excursies
Voorafgaand aan de boswerkzaamheden is met diverse belanghebbenden, zoals de Haagse Bomenstichting, de gebruikersgroep en omwonenden een bezoek gebracht aan het Haagse Bos en is het werk toegelicht.
Tijdens de werkzaamheden zijn er ook een aantal excursies met uitleg van de boswachter over de werkzaamheden. Aanmelden voor deelname kan door een e-mail met datum en tijdstip te sturen aan: westvoorden@staatsbosbeheer.nl De data:
- woensdag 20 juli om14.00u (maximaal 12 deelnemers);
- woensdag 20 juli om 19.30u (maximaal 20 deelnemers);
- donderdag 11 augustus om 14.00u (maximaal 12 deelnemers);
- woensdag 11 augustus om 19.30u (maximaal 20 deelnemers).
Meer informatie
- Kaart met werkblokken van de werkzaamheden in het Haagse Bos, zomer 2022; de nummering van de werkblokken is niet de volgorde van de werkzaamheden.
- Boswachtersblog: Blessen voor een soortenrijker en toekomstbestendiger Haagse Bos.
