Werk in uitvoering

Natuurherstel Moerputten

De Moerputten was van oudsher een moerasgebied met moerasbos, laagveen en uitbundig bloeiende hooilanden. Verdroging en stikstofdepositie tasten de natuur aan. Staatsbosbeheer neemt maatregelen om de natuurwaarden in dit Natura 2000-gebied te behouden. We herstellen de kwelstroom, zodat er weer mineraalrijk kwelwater door het Bossche Broek stroomt. Zo maken we het gebied robuuster en krijgen planten en dieren die hier thuishoren de kans zich te vestigen.

De Moerputten wordt steeds natter, het kwelwater komt in de velden omhoog en het blauwgrasland breidt zich langzaam uit.

Moerputten toegankelijk, wandelpad korte periode afgesloten

Van 11 augustus t/m oktober 2025 wordt er gewerkt op het wandelpad in de Moerputten. In de kade, aansluitend op de spoordijk, wordt een oude stuw dichtgemaakt en een nieuwe stuw geplaatst. Tijdens de werkzaamheden is Boswachterspad Bruggenroute Moerputten (gele route) toegankelijk. Het kan echter voorkomen dat de wandelroute voor een korte periode niet toegankelijk is. Wanneer dit zal zijn moet tijdens het werk bekeken worden. Hierover communiceren we zo tijdig mogelijk op deze pagina en in het veld. De Moerputtenbrug blijft tijdens de werkzaamheden bereikbaar vanaf de parkeerplaats aan de Deutersestraat.

Locatie

Moerputten, Groene Woud (Noord-Brabant).

Looptijd

2021 - 2029

Moerputten

‘Moer’ betekent dan ook veengebied en de Moerputten is van oorsprong moerassig. Dat komt omdat grondwater van tientallen meters diepte naar boven wordt gedrukt en in de hooilanden aan de oppervlakte komt. Dit verschijnsel noemen we ‘kwel’. De planten en dieren die hier leven zijn specialisten om te overleven in dit voedselarme, mineraalrijke kwelwater. Hier groeien planten met vreemde namen, zoals veenpluis, moeraskartelblad en blauwe knoop. Er leven dieren als kiekendief, graspieper, grote modderkruiper en heikikker. Mede door de rijke variatie aan planten en dieren heeft de Moerputten de Natura 2000-status.

Werkzaamheden

Door de ontwikkelingen in het natuurherstel stroomt er weer meer kwelwater door de Moerputten. Dit najaar doen we een belangrijke aanpassing aan het hydrologisch systeem. Door de aanpassing kunnen we straks gebruik maken van de natuurlijke afwatering in het gebied.

  • augustus/oktober 2025: verplaatsing van de stuw in de HoWaBo-kade.

De huidige stuw in de kade wordt verwijderd en gedicht. Een stuk verderop komt een nieuwe doorgang door de kade. Dit is op het laagste punt van de Moerputten aan de zuidzijde van de spoordijk. Met het verleggen van de stuw kan er beter gestuurd worden op de grondwaterstand in het natuurgebied. We kunnen het grondwater (= kwelwater) gemakkelijker vasthouden of juist aflaten wanneer nodig. En dat betekent betere groeicondities voor de pimpernelplanten en dus ook voor het vlindertje pimpernelblauwtje.

Zorgvuldig te werk

Er wordt gewerkt in een kwetsbaar natuurgebied. Daarom gaan we zorgvuldig te werk aan de hand van een ecologisch werkprotocol. Hierin staat beschreven waar rekening mee gehouden moet worden in het werk. Zo ondervind de natuur de minste schade. De aannemer start met de werkzaamheden na het broedseizoen (half augustus 2025). Voorafgaand aan de werkzaamheden plaatst de aannemer op de werklocatie een amfibiescherm. Zo kan de werklocatie vooraf vrijgemaakt, en tijdens het werk vrijgehouden worden van amfibieën. Tijdens de werkzaamheden ziet een ecoloog toe op de juiste wijze van uitvoering van het werk.

Waterveiligheid

De aannemer werkt in 3 fasen: de voorkant, achterkant en tussenstuk van de stuw. Op deze manier kan de waterveiligheid gegarandeerd blijven. De HoWaBO-kade (HoWaBo staat voor Hoogwater Bescherming Den Bosch) en het aangrenzende inundatiegebied wordt namelijk ingezet bij extreem hoog water en voorziet zo in de waterveiligheid van ’s-Hertogenbosch. Dit is dan ook de reden dat de waterkering op 1 oktober geheel gesloten moet zijn. Voor het goed kunnen sturen op de waterstanden komen er in totaal 3 nieuwe stuwen.

Recreatie en toegankelijkheid

Tijdens de werkzaamheden is de gele wandelroute (Bruggenroute / Boswachterspad) toegankelijk. Het kan echter voorkomen dat de wandelroute voor een korte periode niet toegankelijk is. Wanneer dit zal zijn moet tijdens het werk bekeken worden. Hierover communiceren we zo tijdig mogelijk op deze pagina en in het veld. De Moerputtenbrug blijft tijdens de werkzaamheden bereikbaar vanaf de parkeerplaats aan de Deutersestraat.

Maaien voor meer soorten

  • mei/juni, jaarlijks: vroege maaironde

In het voorjaar doen we een extra maaironde. Dit is nodig om de hoge concentratie stikstof af te voeren die neerslaat vanuit de lucht. Het hoge gehalte aan stikstof verrijkt de bodem. Overmatige groei van onder andere grassen en braam zijn het gevolg. Deze planten nemen de groeiplaats in van planten die thuishoren in dit van oorsprong voedselarme milieu. Door het maaibeheer verschralen we de bodem en krijgen deze planten weer een kans.

De Moerputten kleurt blauw

In 2010 werd de eerste stap gezet voor natuurherstel in de Moerputten, onder andere via het LIFE+ project Blues in the Marshes dat in 2017 werd afgerond. In de jaren daarna kwam het gebied tot rust en keerden soorten langzaam maar zeker terug. De Moerputten wordt steeds natter, het kwelwater komt in de velden omhoog. Dat is een goed teken voor de natuur en het blauwgrasland breidt zich langzaam uit. Op de hooilanden bloeit echte koekoeksbloem, moeraskartelblad, grote pimpernel en blauwe knoop. Met de vlinder pimpernelblauwtje gaat het steeds beter. In de zomer kun je de bruine kiekendief laag over de rietkragen zien vliegen op zoek naar voedsel. Om insecten en vogels nog meer voedsel te geven leggen we kleine akkertjes aan met zogenaamde ‘keverbanken’. Op de hooilanden vliegen graspiepers en in de rietkragen hoor je de karekiet zingen.

Samenwerking

Dit project wordt mede mogelijk gemaakt door het Ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur. Via aanvullende natuurherstelmaatregelen wil het ministerie een impuls geven aan herstelmaatregelen die gericht zijn op habitattypen en soorten die gevoelig zijn voor stikstof in Natura 2000-gebieden.

Voor de totstandkoming van de projecten werken Provincie Noord-Brabant, Waterschap Aa en Maas en Staatsbosbeheer nauw samen in dit project. Ook is er afstemming over de werkzaamheden met de Vlinderstichting en B-WARE. De herstelmaatregelen zijn gericht op het in standhouden en versterken van habitattypen en doelsoorten in dit Natura 2000-gebied.

Contact
boswachter met verrekijker
Kitty Westgeest Projectleider
Meer over dit onderwerp