Nieuws
Na een relatief nat 2024 was het droge voorjaar van 2025 voor velen een aangename afwisseling. Natte periodes of periodes van droogte hebben grote invloed op de natuur, dit is duidelijk te zien in de Oostvaardersplassen.
Eén van de natuurlijke processen die we zo veel mogelijk de ruimte geven in het Oostvaardersplassengebied, is waterpeildynamiek. Deze wordt bepaald door neerslag en verdamping. Hierdoor hebben we in de winter hogere en in de zomer lagere waterstanden. Dit jaar is het water in het oostelijk deel van het moeras al vroeg (in het droge voorjaar) gaan zakken. De Keersluisplas valt ieder jaar gedeeltelijk droog, in 1996 viel deze voor het laatst helemaal droog. Dit jaar zette de droogval al in het voorjaar in. De zomer is niet uitzonderlijk droog, maar de combinatie van hogere temperaturen, droogte en wind zorgen ervoor dat er veel water verdampt. In de Hoekplas, de Krentenplas en de Keersluisplas staat het water nu relatief laag en grote delen zijn drooggevallen.
Het lage waterpeil in het oostelijke deel van het moeras heeft voor- en nadelen. Waar we in het westelijke deel van het moeras sinds 2020 een moerasreset uitvoeren, voltrekt zich nu in het oostelijk deel een natuurlijke ‘reset’. Het is normaal dat er jaren zijn met hogere en jaren met lagere waterstanden. Juist deze afwisseling in droge en natte jaren is essentieel om het gebied over lange termijn goed te laten functioneren. Zo zorgt de droogte bijvoorbeeld voor een afname van de populatie grote vissen, wat gunstig is om de overbevolking van grote karpers tegen te gaan.
Bij droogval zijn verschillende fasen te onderscheiden, elk met hun eigen voordelen. In eerste instantie wordt het water erg ondiep, dit is normaal voor deze tijd van het jaar. We zien in het ondiepe water veel casarcas en bergeenden, maar ook andere ruiende eenden en ganzen vinden hier hun plek. Als het water nog verder zakt worden de grote vissen (veelal karpers) goed zichtbaar, hierdoor worden ze een makkelijke prooi voor onder andere de zeearenden. Als het water zo laag is dat de karpers met hun ruggen boven water komen, is dit de perfecte diepte voor lepelaars en reigerachtigen. Het water is hier normaalgesproken te diep voor deze soorten. Als het water nog verder zakt, vertrekken de vissen naar het diepste punt, dit lijkt nu de Krentenplas te zijn. Het dunne laagje water met sliblaag is een prachtige plek voor grote groepen grutto’s, kluten en kemphanen. Tussen deze groepen zijn ook andere mooie soorten steltlopers te zien zoals de kievit, zwarte ruiter, krombekstrandloper, bosruiter, watersnip, tureluur, oeverloper, witgat, scholekster, kleine plevier en bontbekplevier.
De delen die wat langer droog liggen worden al snel door riet en pioniervegetatie gekoloniseerd. In de meest noordoostelijke hoek van de Keersluisplas was een aantal weken geleden nog een grote kale vlakte te zien, inmiddels is deze vlakte groen en staat het vol met wilg, moerasandijvie en beklierde duizendknoop. Daarnaast is er veel riet, goudzuring, waterereprijs, grote waterweegbree, moeraskers, en veerdelig tandzaad te vinden. Deze pioniersoorten bieden een feestmaal voor de edelherten. De insecten en vlinders genieten van de nectar en straks komen er weer allemaal zaden vrij waar soorten als de wintertaling, krakeend, pijlstaart, smient, bergeend en slobeend van profiteren. Op deze drooggevallen plekken zal het jonge riet zich goed verjongen, dit is weer goed voor o.a. de baardmannetjes die volgende zomer weer genieten van de nieuwe zaden van dit eenjarige riet.
Al met al is het een lust voor de natuurliefhebber. Wilt u ook genieten van dit prachtige schouwspel, dan biedt de Knardijk een prachtig uitzicht over de Hoekplas en de Keersluisplas. Vanuit vogelkijkhut de Grauwe gans en de Grote zilverreiger kunt u nog dichter bij het slib komen. Gewapend met een verrekijker, camera of telescoop én een lekkere versnapering kunt u zich hier prima een dagdeel vermaken 😊
* Met dank aan Marjan Adema voor de prachtige foto’s (die van veel betere kwaliteit zijn dan dat hier op de blog is te zien).
