Nieuws

Bossen lijden onder aanhoudende droogte

  • 25 augustus 2025
  • Droogte
  • Leestijd 2 minuten

In de bossen op zandgrond, met name in het zuidwesten van Nederland, lijkt de herfst dit jaar vroeg te zijn begonnen. Wie nu door het bos wandelt, ziet verkleurde bladeren, kale boomtoppen en afgevallen bladeren als bladertapijten op de bosbodem. Geen foutje van de natuur, maar een duidelijk signaal: de bossen hebben het zwaar door de aanhoudende droogte.

Stressreactie van bomen

Normaal verliezen loofbomen hun bladeren pas in de herfst, als reactie op korter wordende dagen en afnemende temperaturen. Maar bij langdurige droogte worden bomen gedwongen om versneld maatregelen te nemen om te overleven. Eén van die maatregelen is het vroegtijdig afstoten van bladeren, om verdamping via het bladoppervlak te beperken. Het bladverlies wat we nu zien is dus geen herfst, maar een stressreactie. We zien dit vooral op de zandgronden, die vocht moeilijk vasthouden. Bossen op kleigrond hebben er veel minder last van. En daarnaast zijn er regionale verschillen: in Groningen is er veel meer regen gevallen dan in het zuidwesten van Nederland.

Heeft dit gevolgen voor de bomen?

Bomen en struiken kunnen veel hebben. Een keertje eerder het blad laten vallen is voor de meeste bomen geen probleem, al krijgen ze er wel een klap van. Vervelender wordt het als dit meerdere jaren achter elkaar plaatsvindt, dan kan een boom afsterven. Ook vallen de eikels en andere vruchten veel eerder, dit kan gevolgen hebben voor de dieren die hier dol op zijn: nu een overvloed aan eten, maar straks in de herfst en winter is er mogelijk een te kort.

Oorzaak?

De laatste jaren volgen droge periodes elkaar in snel tempo op. Hoewel een enkele droge zomer niet uitzonderlijk is, zien we wel dat we steeds vaker te maken hebben met extreem weer: langere periodes van droogte, afgewisseld met hevige neerslag. Bomen, die zich over lange tijd hebben aangepast aan stabielere omstandigheden, kunnen zich moeilijk in dit tempo aanpassen.

Wat kunnen de boswachters doen?

Boswachters kunnen maatregelen nemen om bossen weerbaarder te maken tegen klimaatsverandering door bijvoorbeeld droogteresistente boomsoorten aan te planten. Of extra water in te laten. Dit vraagt tijd.

Einde van de zomer?

Dat er al veel bladeren op de grond liggen betekent niet dat de herfst is begonnen. Soorten die veel verdampen, zoals populieren, zullen als noodmaatregel al het blad afstoten, anderen boomsoorten verkleuren langzaam en nog anderen kunnen het nog net even volhouden en wachten met smart op regen. Veel regen.

Over de auteur
Boswachter Marijke Lieman
Marijke Lieman Boswachter
Haven van Bommenede 1
4316 PC Zonnemaire
zeelandnoord@staatsbosbeheer.nl 0111-401453
Meer over dit onderwerp