Groene Oren: Maike de haring

Op een wit bordje met een vlaggetje

Haring, veel mensen kennen ‘m vooral van een wit rechthoekig kartonnen bordje met een prikkertje erin, met of zonder een zuurtje. Haring wordt al eeuwen bevist en gegeten  door de Hollanders. Lang was overbevissing dan ook het grootste probleem voor de haring. Dankzij strenge Europese vangstbeperkingen heeft hij zich redelijk kunnen herstellen. Maar visserij is niet het enige waar het wringt tussen het lot van de haring en de mens. 

Slachtoffer

In de vorige eeuw hebben we met het aanleggen van dammen en sluizen veiligheid voor de mens gecreëerd, maar daarmee óók het leefgebied van de haring en vele andere trekvissen verkleind. De jonge haring heeft namelijk kustwater, riviermondingen en zeearmen met relatief zoet en troebel water nodig. Door dammen en sluizen zijn juist die gebieden voor de haring ontoegankelijk geworden, met alle gevolgen van dien. 

De Afsluitdijk is het bekendste voorbeeld van het op slot zetten van gebieden, waardoor de haring in de Zuiderzee uitstierf. Die afsluiting wordt inmiddels ook erkend als een van de grootste ecologische rampen van Europa van de afgelopen honderd jaar. Want niet alleen de haring verdween, ook veel andere vissoorten, vogels die vis als voedsel hebben, en planten die gedijen op zilte deltanatuur. Of het Haringvliet in Zuid-Holland bijvoorbeeld, dat niet voor niets zo heet. Hier zwom vroeger zoveel haring dat het een zilverachtige gloed in het water gaf. Bliek werd dat genoemd. Dat is allemaal verloren gegaan door de harde overgangen tussen zoet en zout waar wij met onze afsluitingen voor hebben gezorgd.

Hoe kunnen we de haring helpen?

Voor de haring is het lastig dat wij als mensen met afsluitingen de scheiding tussen zoet en zout water zo ‘hard’ gemaakt hebben, en zo hun leefgebied hebben verkleind. Als we duurzaam willen samenleven op deze overvolle planeet moeten we ervoor zorgen dat we de gevolgen van deze afsluitingen een beetje ongedaan maken. Daarom werken we samen met andere partijen als Rijkswaterstaat om ecosystemen groter en robuuster te maken. Die aanpak van de grote wateren, zoals het op een kier zetten van de Haringvlietsluizen en het terugbrengen van de getijdewerking in de Grevelingen, leidt tot meer soortenrijkdom. 

Zulke maatregelen zijn niet specifiek gericht op de haring, maar ze creëren wel de omstandigheden die ook goed voor hem zijn. En van een gezonder onderwaterleven profiteren ook weer veel vogels. Vooral visdiefjes en aalscholvers houden – net als Hollanders – echt van haring.