Werk in uitvoering
Het hellingbos van de Putberg krijgt een opknapbeurt. Staatsbosbeheer herstelt hier het traditionele hakhoutbeheer, een eeuwenoude methode die het bos gevarieerder en soortenrijker maakt. Door het bos in vakken te beheren en bomen periodiek terug te zetten, komt er weer meer licht op de bosbodem, precies wat zeldzame planten en orchideeën nodig hebben. Tegelijk worden zieke essen vervangen door inheemse soorten als iep, linde en prunus. Zo groeit de Putberg stap voor stap uit tot een gezond, toekomstbestendig hellingbos vol leven.
Putberg, Natura 2000-gebied Kunderberg, Zuid-Limburg.
De werkzaamheden starten in de tweede week van november 2025 en zullen naar verwachting ongeveer twee weken duren. Dit is weersafhankelijk. De aanplant van nieuwe inheemse bomen zal daarna op handmatige wijze gebeuren en dit duurt ongeveer een dag.
Het hellingbos van de Putberg is rijk aan zeldzame bos- en voorjaarsflora. Veel van deze bijzondere en beschermde soorten zijn gebaat bij een cyclisch hakhoutbeheer. Tot de Tweede Wereldoorlog werd het bos op soortgelijke wijze beheerd. Delen van het bos werden gekapt t.b.v. de houtproductie waardoor er tijdelijke kapvlaktes ontstonden. De bijzondere plantensoorten gedijden goed op deze tijdelijke verbeterde lichtcondities. Halverwege de vorige eeuw werd deze traditionele vorm van beheer, ‘hakhout met overstaanders’, niet meer uitgevoerd. De hellingbossen groeiden door tot opgaande bossen met dichte kronen waardoor veel bijzondere soorten verdwenen.
Staatsbosbeheer wil het hakhoutbeheer weer introduceren op de Putberg. Het hellingbos wordt verdeeld in vakken. Om het jaar worden enkele van deze vakken aangepakt. Alleen de gezonde, oude bomen en bijzondere struiken blijven staan. Andere bomen en struiken worden pleksgewijs afgezet. In combinatie met de kalkhoudende bodem en verbeterde lichtcondities kunnen er daardoor weer veel bijzondere plantensoorten, waaronder verschillende soorten orchideeën, groeien. Het beheer in ieder vak wordt iedere 7 a 10 jaar herhaald.
In het bos staan veel essen. Helaas zijn een hoop van deze essen aangetast door de essentaksterfte. De essentakstefte is een schimmel die er voor zorgt dat veel essen sterven en vroegtijdig omvallen. Dit is niet alleen een gevaar voor de recreant, maar heeft ook een negatief effect op de aanwezige vegetatie. Tijdens rukwinden kunnen in één keer meerdere essen omwaaien waardoor er in een korte tijd een kaalslag kan optreden. In een keer teveel licht op de bodem heeft een negatief effect op de bijzondere flora (vandaar dat er in vakken gewerkt wordt). Als vervanging van de aangetaste essen worden nieuwe inheemse bomen aangeplant. Denk hierbij aan iepen, lindes en prunus. Door de aanplant van nieuwe soorten wordt het bos
gezonder en diverser. Dit draagt bij aan het herstel van de biodiversiteit.
Er worden twee ‘beheervakken’ in het bos aangepakt. Aangetaste essen en struiken worden gekapt en afgevoerd waardoor de lichtcondities verbeteren. Hierdoor krijgen bijzondere soorten flora als orchideeën weer de kans om te bloeien en zich te verspreiden. Vanwege de nu al bijzondere aanwezige natuurwaarden kiezen we er voor om het vrijkomende tak- en stamhout af te voeren met behulp van trekpaarden. Deze ambachtelijke vorm van natuurbeheer zorgt ervoor dat schade aan de bosbodem wordt beperkt tot een minimum. Bekijk hieronder de video met trekpaard Gamin om een beeld te krijgen van deze vorm van natuurbeheer.
De werkzaamheden worden uitgevoerd door een deskundige aannemer. Het hout wordt afgevoerd met behulp van trekpaarden. Daardoor is er zo min mogelijk schade voor de wegen en paden, bodem en kwetsbare natuur. Hierop zien we toe tijdens de werkzaamheden.
De aanplant vindt plaats na de werkzaamheden. Vanwege de veiligheid kan het zijn dat tijdens de werkzaamheden bepaalde wegen en paden tijdelijk worden afgesloten voor recreanten. Dit wordt ter plekke in het gebied aangegeven. We proberen de overlast voor recreanten tot een minimum te beperken. Eén wandelpad zal tijdelijk omgeleid worden. Met infoborden wordt een omleidingsroute aangegeven.
Deze werkzaamheden worden uitgevoerd in het kader van Natura 2000 herstelmaatregelen en gesubsidieerd door de Provincie Limburg. Natura 2000 is een netwerk van Europees beschermde natuurgebieden waar maatregelen worden genomen om in Europa zeldzame leefgebieden en soorten te beschermen. Hierin werken overheden, natuurorganisaties en ondernemers nauw samen.
