Nieuws

Hoe staat het met het visonderzoek in de Oostvaardersplassen?

  • 26 juni 2025
  • Flora en fauna
  • Leestijd 3 minuten

Auteur

Hans-Erik Kuypers

Boswachter

In de afgelopen 4 jaar zijn er verschillende maatregelen genomen om vismigratie naar en door de Oostvaardersplassen mogelijk te maken. Eerder besteedden we al aandacht aan het graven van een vismigratieroute dwars door het ‘droge deel’ van het gebied en in 2023 werd een vispassage in de Kitstocht gerealiseerd. Afgelopen jaar werd de kilometerslange vismigratieroute voorzien van een ‘De Wit passage’ en konden vissen ongehinderd migreren tussen de Lage Vaart en de paaigronden bij de Waterlanden. Maken de vissen gebruik van deze voorzieningen? Dat is de vraag waar WUR-onderzoekers Joep de Leeuw en Joey Volwater en masterstudenten Kyra Beeftink en Matthijs Ledder een antwoord op proberen te krijgen. In deze tweede blog over het monitoringsonderzoek neemt Kyra Beeftink ons mee in de praktijk van het onderzoek.

Dinsdag 17 juni 8:00 uur

Zoals gewoonlijk begonnen we de eerste veldwerkdag bij het kantoor van Staatbosbeheer om de plannen te bespreken. Daar wachtte boswachter in opleiding Rick ons op.
Het plan van aanpak voor deze keer was om weer op dezelfde plekken fuiken uit te zetten als de vorige keer: de Keersluisplas, het Aalscholverbos, de Krentenplas en natuurlijk ook bij de vispassage bij de Kitstocht. Eerst rijdt Rick met ons mee naar de De Wit-vispassage, die ervoor zorgt dat vissen verder het gebied in kunnen trekken.

De Wit-vispassage

Kaartje van het kerngebied van de Oostvaardersplassen. De blauwe lijn is de route die vissen kunnen volgen vanaf de Lage Vaart, stroomopwaarts richting de hoger gelegen Waterlanden. Hierbij passeren ze twee passages.
De De Wit-vispassage is een bijzondere vistrap die speciaal is ontworpen voor het meer vlakke landschap van de Oostvaardersplassen. Waar de traditionele Bekkenstuwpassage bij de Kitstocht werkt met een trapsgewijze reeks bekkens waarin water stroomt door hoogteverschillen, is de aanpak bij de De Wit-passsage anders. Deze vispassage bestaat uit een aantal kamers met tussenschotten en openingen. Via deze openingen wordt een constante, milde stroming onder water gecreëerd. Vissen kunnen stroomafwaarts de stuw in één keer passeren, maar kunnen ook stap voor stap stroomopwaarts de hoogteverschillen overbruggen.

 

Voordat we bij de De Wit-passage aan de slag kunnen, moeten we eerst een stuk door het veld  rijden, wat net doet denken aan safari. In de vistrap vinden we weer verschillende soorten vis, zoals jonge baars, brasem en ruisvoorn. In ons RAVON-net zitten zelfs jonge drie- en tiendoornige stekelbaarsjes! Vissen maken dus goed gebruik van de vistrap.

Nog meer karpers in het paaiseizoen

Daarna gaan we verder met bemonsteren in de geïsoleerde plassen, en zetten we de tocht voort in de kano. Goed insmeren dus, want er is geen wolkje aan de lucht. Net als de vorige keer zwemmen er enorm veel karpers in de smalle verbindingen tussen de plassen. Ook in de plassen zelf zit het weer vol met karpers. Hun paaiseizoen blijkt nog niet voorbij te zijn.

BinnensteBuiten bij de vistrap

De dag van het fuiken legen is een speciale dag, want de cameraploeg van het TV-programma BinnensteBuiten komt met ons meekijken. Best spannend! Zij zijn speciaal geïnteresseerd in de vispassage bij de Kitstocht. Ze willen graag meer weten over wat voor vissen gebruik maken van deze passage, en over het belang ervan. Daarom begint de dag met het legen van de fuiken die we de vorige dag daar hebben neergezet. In de fuik bovenaan de passage vinden we bijvoorbeeld jonge baars: dit zou een goede aanwijzing kunnen zijn dat jonge baars het gebied in trekt om daar verder op te groeien. In de fuik beneden zitten vooral grondels en zeelt, typisch niet-trekkende soorten. Een interessante vangst dus! Nadat onze vangst goed op camera staat en Joep heeft kunnen vertellen over alle vissoorten die we in onze fuiken hebben gevonden, gaat de cameraploeg zonder ons verder naar een ander deel van de Oostvaardersplassen om vogels te spotten.

Fuiken legen in de plassen

Als laatst stappen we weer de kano’s in om de fuiken in de plassen te legen. Na weer een zonnige en hete kanotocht komen we aan bij de fuiken. Zoals verwacht zijn daar karpers in gezwommen. Karpers hebben in hun rug- en anaalvin een lange stekel met een gekartelde rand. Daarom duurt het even om sommige karpers los te peuteren uit de fuik. Naast karpers zitten er ook weer ruisvoorns en brasems in de fuiken, net als de vorige keer, maar ook veel giebels!
Het waren dus weer drukke dagen, met weer veel leuke vangsten. Voor ons was dit waarschijnlijk ook de laatste keer bemonsteren in de Oostvaardersplassen, dus de laatste blog van onze veldwerk avonturen in dit mooie natuurgebied!

Over de auteur
Boswachter Hans-Erik Kuypers
Hans-Erik Kuypers Boswachter
 
Meer over dit onderwerp