Dalenlandschap
We noemen Zuid-Limburg een heuvellandschap, maar misschien zouden we het eigenlijk een dalenlandschap moeten noemen. Zo’n honderd miljoen jaar geleden was Zuid-Limburg een diepe binnenzee. Op de bodem daarvan zette zich gedurende miljoenen jaren een dikke laag kalkskeletjes af van gestorven zeedieren, waardoor een dikke laag krijt ontstond. Als gevolg van tektonische bewegingen kwam Zuid-Limburg omhoog en ontstond een plateau van kalksteen. In de honderden millennia zorgde erosie voor het uitslijten van dalen en vormde zich het dalenlandschap dat we nu kennen.
Die gebeurtenissen van toen, hebben nog steeds invloed op de biodiversiteit. Saïra vertelt dat bovenop het plateau een laag löss ligt, een pakket lemig materiaal dat tijdens de ijstijden door de wind werd afgezet. Daaronder zitten verschillende oudere lagen van grind, kalksteen en vuursteen. In de dalen en onderaan de helling kun je naar beneden gespoelde vruchtbare löss vinden, vaak vermengd met andere materiaal afkomstig van de hellingen. Juist op een helling komen al die verschillende lagen aan de oppervlakte, waardoor de bodemomstandigheden helling-afwaarts om de paar meter veranderen. Op de löss-delen is het bijvoorbeeld veel zuurder dan op de delen waar het grind aan de oppervlakte komt.”
Soorten die je nergens anders ziet
Die grote variëteit aan bodemomstandigheden zijn de basis van de verschillende ecosystemen die hier voorkomen. Met allemaal hun eigen plantensoorten en in hun kielzog de bijbehorende insecten. “Daar komt bij dat het hier warmer is dan in de rest van het land. Voor sommige soorten die vooral zuidelijker voorkomen, is Zuid-Limburg hun noordelijkste stukje leefgebied. Dat alles bij elkaar, maakt dat we hier hellingbossen en graslanden hebben die je nergens anders in Nederland ziet.” Als voorbeeld van typische Zuid-Limburgse dieren noemt ze de hazelmuis, de eikelmuis, de wilde kat, de wijngaardslak, de vuursalamander en de geelbuikvuurpad. Bekijk ook ons beeldverhaal over bijzondere Zuid-Limburgse soorten.
