Nieuws
In diverse media verschenen interviews waarin Marjan Minnesma van Urgenda mede namens verschillende natuurorganisaties kritiek heeft op het bosbeheer van Staatsbosbeheer. Helaas gaat zij bij haar beschuldigingen over ons bosbeheer uit van enkele verkeerde aannames. We leggen het graag uit.
“De groep signaleert wel direct een dreigend probleem bij dat eigen idee. “De groeiende vraag naar hout als biomassa voor energieproductie”, zei Urgenda-directeur Marjan Minnesma vrijdag met bedrukt gezicht. Energiecentrales en ketels verbranden grote volumes houtbrokjes, om elektriciteit en warmte te genereren. Ze souperen al het kaphout van Staatsbosbeheer al op”."
“De afgelopen vijf jaar is per jaar zo'n duizend hectare bos gekapt om hout te oogsten, stelt directeur Marjan Minnesma van Urgenda namens de natuurorganisaties. ,,Vroeger werd her en der een boom gekapt. Nu verdwijnen per keer stukken van een half tot twee hectare. Staatsbosbeheer, dat tegenwoordig zijn eigen broek moet ophouden, verdient daar geld mee. Maar ondertussen helpt het zo wel het ecosysteem aan gort.”
Staatsbosbeheer kapt geen bomen voor biomassa. Biomassa is een bijproduct van ons bosbeheer en geen doel op zich. Voor het hout dat we oogsten kiezen we zo hoogwaardig mogelijke toepassingen, zoals meubels en vloeren. Delen van de boom die hiervoor niet bruikbaar zijn, zoals de kroon en takken, laten we deels liggen als voeding voor het bodemleven. En het restant bieden we aan als biomassa voor groene energie.
Minnesma heeft gelijk met de constatering dat in Nederland de afgelopen jaren zo’n 1000 ha bos per jaar is gekapt maar gaat er aan voorbij dat pakweg twee derde van deze omvorming wordt veroorzaakt door natuurmaatregelen als gevolg van Natura2000 en de provinciale PAS-inzet. Voorts is een substantieel deel van dit gekapte bos weer omgevormd naar landbouwgrond als gevolg van het aflopen van de tijdelijk bos regeling en is een deel van het bos opgegaan aan bebouwing en wegen. Ze vergeet ook dat er de afgelopen jaren weer bos is aangeplant, vooral door Staatsbosbeheer.
Minnesma doet verder voorkomen alsof houtoogst als onderdeel van het reguliere bosbeheer per definitie een schande is. Toch zijn er goede redenen om soms bomen te kappen in natuurgebieden. Houtkap is nodig om bos gevarieerd en toekomstbestendig te houden. We maken daarmee ruimte voor jonge bomen. Door deze verjonging heeft het bos weer meer mogelijkheden CO2 vast te leggen. Bovendien wordt het hout erg duurzaam aangewend. Door bijvoorbeeld hout te gebruiken bij de bouw, hoeft er veel minder beton gebruikt te worden. Bij de productie van beton komt zeer veel CO2 vrij.
Ze stelt verder dat we grote stukken tot 2 hectare kappen. Dat doen we al een paar jaar niet meer. Ons bosbeheer gaat nu uit van kleinschaligere groepenkap (denk aan een halve hectare of kleiner) of boomsgewijze kap. Al snel ontstaat er weer nieuw gevarieerd bos.
Ook stelt ze dat we er geld mee verdienen. Het is waar dat we het hout uit de bossen verkopen, maar we zijn geen commerciële organisatie. Met de opbrengsten van onze houtverkoop kunnen we net het beheer van het bos financieren. De inkomsten vloeien dus rechtstreeks terug naar het beheer van onze gebieden. Het zijn dus investeringen in de natuur. De omvang van houtverkoop ligt al jaren op gemiddeld 300.000 kuub. Het is dus niet zo dat we meer bomen zijn gaan kappen sinds de verzelfstandiging van Staatsbosbeheer (1998) en de teruglopende overheidsgelden voor natuurbeheer (vanaf 2014).
Terecht kaart Minnesma de zorg voor de bodem van het bos aan. Staatsbosbeheer deelt deze zorgen. Door zorgvuldig te werken op het juiste tijdstip, over vaste paden, met aangepaste machines met bijvoorbeeld speciale wielen voor minder bodemdruk en door bodembewerking heel selectief te doen, beperken we zoveel mogelijk de gevolgen voor de bodem.
Ten slotte vinden we het prettig te lezen dat de ondertekenende natuurorganisaties in het AD benadrukken dat niet alle bomenkap slecht is: "Soms moeten bomen worden gekapt om heide- of duingebieden open te houden, andere natuur te behouden of zieke bomen te verwijderen”. Ook Staatsbosbeheer vindt dat bij omvorming van bos sterker dan voorheen klimaat en CO2-vastlegging meegewogen moet worden en dat er daardoor duidelijk minder ontbossing plaats moet vinden.
Staatsbosbeheer zet zich in om de betekenis van bossen voor klimaatverandering te vergroten. Bossen zijn koolstofreservoirs en spelen een belangrijke rol in het klimaatvraagstuk. Met klimaatslim bosbeheer, het aanplanten van nieuwe bossen, (zo’n 5000 hectare in onze eigen gebieden), en een hoogwaardig duurzaam houtgebruik draagt Staatsbosbeheer bij aan klimaatdoelen door zo lang mogelijk CO2 vast te leggen in de gehele keten van bos en hout.
Afsluitend, aandacht voor de schaal van de kap van bomen en de intensiteit van bodembewerking is zeker belangrijk. Echter de tekst van de petitie van Urgenda bevat een aantal foutieve aannames en de voorgestelde verboden kunnen zelfs contraproductief zijn voor een duurzaam bosbeheer in Nederland. Dit wordt tevens geconstateerd door onderzoekers van de Wageningen Universiteit: Prof. Dr. Ir. Frits Mohren en Dr. Ir. Jan den Ouden.
Lees meer over dit onderwerp in ons dossier Bos en hout.