Ruiende ganzen en verdwenen riet
Grote hoeveelheden grauwe ganzen maken tijdens de ruiperiode tussen eind mei en begin juni gebruik van het natte moeras om hun grote slagpennen (veren) te wisselen waardoor ze dus niet kunnen vliegen. In het rietmoeras zijn ze veilig voor de vos en er is volop voedsel in de vorm van jonge, eiwitrijke rietscheuten. De ganzen hebben water nodig om de rietscheuten te kunnen inslikken en verteren. Hoewel er nog andere factoren mee spelen waren de vraat door ganzen en het stabiele hoge waterpeil de belangrijkste oorzaken van het verdwijnen van riet en het steeds groter worden van de Grote Plas.
Waarom resetten?
Er was dus behoefte aan een flink areaal nieuw riet. Daarom is vanaf 2020 een ‘moerasreset’ uitgevoerd. Een grootschalig Natura 2000-project waarbij het water in het westelijk deel van het moeras (2150 hectare) werd afgelaten. Door de afwezigheid van het water, hebben de ganzen het gebied tijdelijk verlaten en kon het riet zich uitzaaien en via worteluitlopers uitbreiden. Dit bleek succesvol. Na 5 jaar ‘laag water’ is het areaal riet met ruim 600 hectare toegenomen, heel belangrijk voor een gevarieerde bevolking van met name de wetlandvogels, die op één staan in het Natura 2000-gebied.
Terug van weggeweest
Inmiddels keren de vogels weer in grotere aantallen terug. De afgelopen jaren zagen we al dat het gebied aantrekkelijk werd voor vogels die gebruik maken van het droge riet, zoals blauwborsten en rietzangers en steltlopers die op de vrijkomende slibbodem voedsel kwamen zoeken. De drooggevallen Grote Plas raakte snel begroeid met pionierplanten waarvan de zaden graag gegeten worden door duizenden wintertalingen. Nu het waterpeil, onder invloed van regenwater, weer langzaam gaat stijgen komen ook moerasvogelsoorten terug die van een iets hoger waterpeil houden. Denk hierbij aan de roerdomp, waterral en het zeldzame porseleinhoen. Bij hoger water wordt het gebied ook weer interessant voor watervogels zoals de dodaars en slobeend. Stuk voor stuk soorten waaraan het gebied mede zijn status als Natura 2000-gebied aan te danken heeft. Ook zullen lepelaars en grote zilverreigers het gebied weer opzoeken om hun nesten te bouwen in het riet en voedsel te zoeken in oeverzones.
Hoe verder met het waterpeil?
Na deze periode van hoogwater zal het waterpeil fluctueren, waarbij nattere perioden met drogere perioden worden afgewisseld. Door de tijd heen zal het gebied daarmee een optimaal waterpeil hebben voor steeds weer andere vogelsoorten die van het wetland afhankelijk zijn.
Volgens gedeputeerde Harold Hofstra, die 7 jaar geleden officieel de start van de droge periode van de moerasreset had ingezet, is dit moment heel bijzonder. “Door het waterpeil weer op te zetten gaan we een nieuwe fase na de moerasreset in en zullen er meer wetland vogels terugkeren naar dit bijzondere gebied. Het is mooi om te zien dat de Provincie Flevoland samen met Staatbosbeheer hard gewerkt heeft aan dit Natura2000-project om de natuurwaarden te herstellen. De resultaten tot nu toe zijn veelbelovend”.
Gebiedsmanager Wouter Wubben is blij met de toename van blauwborsten en rietzangers in het nieuwe riet. “Vorig jaar was er door overvloedige regenval tijdelijk veel water blijven staan in de drooggevallen Grote Plas. Het effect was spectaculair. Honderden lepelaars zochten het gebied op om voedsel te zoeken. Als dit een voorproefje is van wat het gebied te wachten staat, dan is het project meer dan geslaagd”.
Meer over de moerasreset
Bekijk hieronder de animatie van de moerasreset
