Nieuws
Staatsbosbeheer publiceert vandaag de behaalde resultaten van de pilot Natuurinclusieve landbouw (NIL) tot en met juni 2025. Wij voeren de pilot uit in opdracht van het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur (LVVN). Het rapport laat veelbelovende resultaten zien van de samenwerking tussen boeren en natuurbeheerders die zich toespitst op overgangszones bij natuurgebieden.
Met 4,17 miljoen euro van het ministerie sloot Staatsbosbeheer sinds 2019 tot en met juni 2025 in totaal 45 samenwerkingsovereenkomsten af met agrarische ondernemers [link naar NIL op de kaart]. Dit aantal groeit naar verwachting verder uit tot 66 samenwerkingen aan het einde van dit jaar. Het NIL-team van Staatsbosbeheer sprak de afgelopen jaren met in totaal met 423 boeren door heel Nederland over de overstap naar natuurinclusieve bedrijfsvoering.
Een NIL-samenwerking biedt boeren langjarige pachtzekerheid van twaalf jaar op natuurgrond van Staatsbosbeheer, onder voorwaarde dat zij ook hun eigen grond natuurinclusief gaan beheren. Hierdoor neemt het totale oppervlak duurzaam beheerde grond binnen NIL-overeenkomsten toe met meer dan vijftig procent. Opvallend: van die oppervlakte is slechts 40% grond van Staatsbosbeheer met een natuurdoelstelling. De rest is eigen landbouwgrond van boeren die zij nu natuurinclusief beheren. De meeste deelnemers zijn melkveehouders die hun melkproductie als gevolg van de aangepaste bedrijfsvoering zien dalen van het Nederlandse gemiddelde van 9.000 naar circa 6.500 kilogram per koe per jaar. Daar tegenover staat dat zij flinke kosten besparen op krachtvoer en kunstmest.
Een belangrijke doorbraak vormde de ontwikkeling van kritische prestatie-indicatoren samen met het Louis Bolk Instituut, Natuurmonumenten en LandschappenNL. Deze landelijke norm met achttien KPI's voor melkveehouderij en akkerbouw helpt Natuurinclusieve landbouw objectief te meten en resultaten aantoonbaar te maken. Ook introduceerde Staatsbosbeheer een 'Didam-proof' proces voor pachtuitgifte waarbij duurzaamheid voor 70% meetelt en prijs voor 30%. Jaarlijks komen zo’n vijfhonderd tot zeshonderd geliberaliseerde pachtcontracten vrij die nu via dit proces worden uitgegeven. Andere overheden maken inmiddels gebruik van deze werkwijze.
Ondanks de positieve resultaten zijn er ook uitdagingen. Veel boeren moesten en moeten teleurgesteld worden omdat zij niet voldoen aan drempelwaarden of hun gronden geen onderdeel uitmaken van overgangszones bij natuurgebieden. Bovendien vraagt de omschakeling een fundamentele verandering in denken: van 'ik wil een gewas telen en pas de omgeving daarop aan' naar 'welk gewas past op deze plek binnen de natuurlijke omstandigheden'.
Het rapport met de behaalde resultaten staat op deze pagina.
