Nieuws
In delen van de bossen van Boswachterij Ruurlo, Slangenburg, Noorderbroek en de Wrange vinden in de periode augustus-oktober bos- en zaagwerkzaamheden plaats. Met bosbeheer in -zogeheten- multifunctionele bossen sturen we naar een bos waar meerdere functies samenkomen. Natuurwaarden en duurzame houtoogst gecombineerd met recreatie en soms ook cultuurhistorie. Wil je graag meer weten? Lees dan hieronder meer achtergrondinformatie in de blog óf ga mee op een van de georganiseerde excursies over bosbeheer en de werkzaamheden.
In dit bericht lees je meer over het bosbeheer en zaagwerkzaamheden. Je kunt ook mee gaan naar buiten tijdens een excursie over bosbeheer. Dan nemen we je mee langs de geplande of gaande werkzaamheden en vertellen we wat we doen en waarom. Natuurlijk is er ruimte voor het stellen van vragen.
Meld je aan door een mail te sturen naar: achterhoekpubliek@staatsbosbeheer.nl onder vermelding van datum en aantal personen. Let op vol=vol. Je ontvangt een aantal dagen voorafgaand aan de excursie meer informatie over de exacte verzamel-locatie (die wordt afgestemd op de werkzaamheden).
Deze excursies zijn voor iedereen die meer wil weten over het bosbeheer en de zaagwerkzaamheden in deze gebieden. Voor overige excursies en uitjes kijk op: Alle uitjes in de natuur
Met bosbeheer in -zogeheten- multifunctionele bossen sturen we naar een bos waar meerdere functies samenkomen. Natuurwaarden en duurzame houtoogst gecombineerd met recreatie en soms ook cultuurhistorie. De werkzaamheden worden afgestemd op het bos en aanwezige flora en fauna, maatwerk dus. Ook zaagwerkzaamheden zijn een onderdeel van het bosbeheer. In multifunctionele bossen wordt selectief gezaagd. Er worden gegevens bijgehouden van het bos zoals soortensamenstelling, leeftijdsopbouw maar ook de bijgroei wordt gemeten. Ofwel, hoeveel ‘groeit’ je bos als geheel. Bij duurzaam bosbeheer wordt niet meer gekapt dan het bos kan bijgroeien. De open plekken die ontstaan na het zagen zorgen voor licht en ruimte, zodat jonge bomen kunnen ontkiemen voor de toekomst. Daar waar natuurlijke verjonging -zaden die zelf en spontaan ontkiemen- achterblijft of waar weinig soortenvariatie is planten we bomen aan.
De werkzaamheden beginnen eigenlijk al lang voordat er een zaag aan te pas komt. Vaak één of twee jaar voordat er gezaagd wordt zijn voorbereidingen al gaande. Eerst inventariseren we de staat van het bos, hierbij kijken we met een helicopterview naar het hele gebied en nemen (langjarige) gegevens evenals veldwaarnemingen mee in de planvorming. De plannen worden vervolgens naar praktijk vertaald door middel van blessen (stippen markeren op de bomen). In een eerdere blog heb ik al eens verteld over blessen, klik hier als u daar meer over wilt lezen. De zaagwerkzaamheden kan je grofweg indelen in 3 categorieën. Dunning, uitkap en verjongingskap.
Bossen bevatten uiteenlopende natuurwaarden. Bossen zijn leefgebied voor dieren als dassen, eekhoorns of boommarters. Vogels als bosuilen, spechten, roofvogels en een legio aan zangvogeltjes. Maar ook bosmieren, vleermuizen in holtebomen of groeiplaatsen van dalkruid of bosanemoon. De bestaande natuurwaarden worden vooraf in beeld gebracht en daar werken we omheen. Daarnaast worden de werkzaamheden natuurlijk gedaan buiten de kwetsbare broedseizoen periode.
Naast maatregelen van beschermen op soortniveau, kijken we ook naar totaal. Zo stimuleren we variatie in bosleeftijd en worden -voorheen- eentonige bossen geleidelijk omgevormd naar meer gevarieerde bossen. Met meer ruimte voor loofbomen of inheemse soorten. Denk aan het aanplanten van soorten als linde en kers voor een betere strooisellaag in de bodem voor bosplanten bijvoorbeeld. Op steeds meer plekken werken we toe naar gevarieerde bosranden met meer struiken, struiken hebben vaak bloei in het voorjaar en bessen in het najaar, goed voor de insecten en de vogels. Staande dode bomen zijn ecologisch waardevol voor insecten, spechten, bosuilen, boommarters en meer, dode bomen laten we dus bewust staan. Door met zorg te beheren en keuzes af te wegen kunnen natuurwaarden en duurzame houtoogst samengaan. Een gevarieerd en gezond bos is immers de basis voor zowel natuur als houtoogst.
Het zien van omgezaagde bomen of machines aan het werk maakt wel eens vragen of zorgen los bij bezoekers. ‘Er is al zo weinig bos, waarom zagen jullie bomen om?’ is een van die vragen. Begrijpelijke vraag want we weten allemaal dat bossen belangrijk zijn voor natuur, leefomgeving en klimaat. Maar het is daarbij belangrijk om onderscheid te maken tussen bosbeheer en ontbossing. Bij duurzaam bosbeheer is er dus geen sprake van ontbossing, maar maakt kap ruimte voor jonge bomen en dus jong bos. Het bos blijft bos — voor de natuur én voor de productie van duurzaam hout. Een veelgehoord misverstand is dat er nu meer gezaagd wordt dan voorheen. Landelijk blijven de cijfers van houtkap al twee decennia min of meer gelijk rond de 300.000 m3 hout per jaar. Lees er hier meer over: Hoeveel kapt Staatsbosbeheer eigenlijk?
Een andere vraag die we vaak krijgen is ‘waarom dan met die grote machines?’. Zaagwerk met de hand gebeurt aanvullend ook nog steeds, maar is fysiek érg zwaar werk, arbeidsintensief en kostbaar. Maatwerk doen we waar nodig, maar het meeste zagen gebeurt met aangepaste machines die alleen op zogenaamde uitrijpaden komen. Uitrijpaden zijn voor de meeste bezoekers onzichtbaar in het bos, maar het zijn aangewezen ‘paden’ om het bosbeheer te kunnen uitvoeren. De machine komt niet buiten deze paden ten behoeve van de bosbodem. De machines zijn groot en met grote banden, het klinkt tegenstrijdig, maar die zijn juist aangepast op de bosbodem met als doel drukverdeling en stabiliteit op ongelijke bodem. Rijden in het bos wordt daarmee tot een minimum beperkt. Wandelpaden krijgen (met name bij regenachtig weer) het daarom vaak te voorduren tijdens de boswerkzaamheden, we rijden liever schade aan een zandpad of wandelpad dan de bosbodem. Dat is tijdelijk vervelend voor wandelaars, maar dat doen we om de bosbodem zoveel mogelijk te ontzien.
‘Jaagt die machine niet al het wild weg?’ is ook een veel gestelde vraag. Door de machine en het geluid zullen dieren zich tijdens het werk verplaatsen naar een ander deel van het bos, daarom werken we buiten de kwetsbare periode om (broedseizoen). De ervaring leert dat ze zodra de machine weg is, de rust weer snel is wedergekeerd. Verblijfplaatsen van dieren kunnen zich natuurlijk niet verplaatsen (evenals groeiplaatsen van bosflora), die worden vooraf in beeld gebracht, uitgelint en omheen gewerkt zodat die in tact blijven. Denk aan groeiplaatsen van dalkruid, een dassenburcht, mierrennest etc.
Het gezaagde hout wordt langs paden gestapeld en gesorteerd op soort, dikte en kwaliteit. Vanaf de stapelplaatsen wordt het hout opgehaald. De reden dat er in fases wordt opgehaald heeft met het sorteren te maken. Het hout wordt opgehaald per type hout en bestemming. Daarom zal het ene stapeltje hout soms langer blijven liggen als het andere. Staatsbosbeheer voldoet aan de eisen van FSC voor duurzaam bosbeheer. Meer weten? Klik hier: Hout en andere biogrondstoffen. Het hout wordt verkocht en de inkomsten gaan weer terug de organisatie in en worden weer gebruikt voor natuurbeheer.
U kunt machines aan het werk zien en soms worden paden tijdelijk afgezet i.v.m. veiligheid als er vlak langs de paden wordt gewerkt. Als de werkzaamheden gereed zijn worden paden indien nodig weer opgeknapt. De machine zaagt de boom en stamdelen. Enkele bomen worden met de hand en motorkettingzaag geveld. Na het zagen worden de stammen uit het bos gehaald en langs de paden gestapeld om daar later te worden opgehaald.
Benieuwd waar we aan het werk gaan? Bekijk de kaarten hieronder, de zaagwerkzaamheden worden uitgevoerd in de groen gearceerde delen. Naast onderstaande locaties zijn er nog enkele meer geïsoleerd gelegen en relatief kleine locaties in de Achterhoek die niet in deze kaartenreeks zijn meegenomen.
