Edelhert, damhert en ree
Iedereen weet: de zomer is dé periode waarin de bronst begint. Maar van welk hert ook alweer: edelhert, damhert of ree? Het is niet makkelijk om je weg te vinden in de familie van de hertachtigen. Met deze leuke weetjes kun jij deze bronst indruk maken op de vr… eh vrienden en familie!
Een van de duidelijkste verschillen tussen deze drie dieren zit in de geweien. Edelherten hebben een heel groot gewei, damherten een plaatvormig schoffelgewei en reebokken hebben een klein geweitje. Edelherten zijn sowieso de grootste van de drie, met een schofthoogte van zo’n 140 cm, tegenover 110 cm voor een damhert en 90 cm voor een ree. De vrouwtjesherten, hindes bij edel- en damherten en geiten bij de reeën, hebben geen gewei en worden daarom ook wel kaalwild genoemd.
De drie soorten herten volgen elkaar netjes op met hun paringstijd, oftewel de bronst. Als eerste zijn reeën aan de beurt die paren van juli tot en met augustus. Dan komen de edelherten, die starten zo einde zomer, vanaf september tot en met oktober. Damherten paren als laatste en beleven hun bronst vanaf de tweede helft oktober tot begin november.
Er zijn een heleboel bronstgeluiden zoals fiepen, reegeiten die piepen wanneer de bok achter ze aanloopt. Of kletteren: geweien die met veel kracht tegen elkaar aan komen in een gevecht. Maar er is maar één geluid wat echt voor de bronst staat: burlen. Een indrukwekkend geluid dat herten maken om vrouwtjes te lokken en tegenstanders te imponeren! Damherten en edelherten maken deze lokroep allebei, maar vooral bij edelherten weet je niet wat je hoort.
De geboorte van een zoon of dochter hangt onder andere af van hun positie in de groep en hoe ze daarmee de kans op zoveel mogelijk nageslacht kunnen beïnvloeden. Zo krijgen dominante vrouwtjes vaker voor het krijgen van zonen. Die kunnen voor veel nakomelingen zorgen, doordat ze met meerdere vrouwtjes kunnen paren. Moeders in spe met een minder dominante positie krijgen vaker een dochter. Dochters vinden bijna altijd een partner om jongen mee te krijgen, maar zorgen minder snel voor een groot aantal nakomelingen dan een zoon. Overigens geldt dit ook voor andere zoogdieren.
De zwangerschap van een reegeit kent iets bijzonders. Het vrouwtje paart en raakt bevrucht in de zomermaanden, maar de embryo ontwikkelt zich pas vanaf december. Zo worden de kalveren toch pas in mei geboren worden als er lekker veel voedsel voor ze is. Die vertraagde draagtijd wordt kiemrust genoemd. Waarom ze dat zo doen? Zoals zo vaak in de natuur: energiebesparing. De bronst is een energieverslindende bezigheid en alleen in de zomer vinden reeën voldoende voedsel om de verliezen weer aan te vullen. Dankzij die kiemrust komen ze het najaar goed door en zijn ze toch verzekerd van nakomelingen.
Als je er tijdens de reeënbronst op let, zie je ze overal: struiken en boompjes zoals Amerikaanse vogelkers en grove den waarvan de top is verkleurd. Het is het werk van reebokken die vlak voor de paring hun territorium afbakenen. Ze vegen met hun gewei de schors van de tak en laten zo een typisch geurtje achter waarmee ze andere mannetjes wegjagen. De toptakken sterven hierdoor af en de bladeren of naalden worden bruin worden, oftewel: net reeenlampjes.