Crowdfunding om folly’s buitenplaats Elswout te behouden

  • 29 augustus 2022
  • Monumenten
  • Leestijd 3 minuten

Elswout, in de binnenduinrand van Nationaal Park Zuid-Kennemerland, herbergt een van de grootste verzamelingen folly’s van Nederland. Deze gekke bouwwerkjes zonder direct praktisch nut kom je vaker tegen, maar zelden zoveel op één plek als bij deze 17e-eeuwse buitenplaats in Overveen.

Het huisje van Ka-buur, een van de vele folly’s van buitenplaats Elswout.

Tuinsieraden

Alhoewel enigszins tegen zeewind beschut achter de duinen, hebben de folly’s flink te lijden onder de elementen. De meeste dateren van eind 18e / begin 19e eeuw. Ze zijn gebouwd om het landschap op te vrolijken als ‘tuinsierraden’. Staatsbosbeheer wil deze parels die een wandeling door het eeuwenoude landschapspark extra de moeite waard maken, in oude luister herstellen. Het gaat om nieuwe verflagen, het aanpakken van houtrot, vervanging van daken en herstel van hang- en sluitwerk. De huidige subsidieregeling schiet hiervoor tekort. Reden waarom we de hulp inroepen van bedrijven, bezoekers aan de buitenplaats en verder iedereen met een zwak voor monumentale schoonheid.

De theekoepel of het Eleanoraprieel is toe aan nieuwe rietbedekking. Ook zit er houtrot in de staanders.

Markante bouwsels

Negen folly’s op Elswout zijn hard toe aan onderhoud. Bekendste voorbeeld is wellicht het huisje van Ka-buur. Dat oogt van veraf als een huisje maar blijkt in werkelijkheid een geschilderd paneel met een rieten kap. Een andere blikvanger is de theekoepel of het Eleanoraprieel. Ooit stond zij op een duintop opdat men, onder het genot van een kop thee, vanuit de koepel uitzicht had op de zandafgravingen. In de jaren ’70 is het prieel vanwege eerder herstelwerk afgebroken en op de huidige plek weer opgebouwd.

De folly met het mooiste doorkijkje over het water is de veel gefotografeerde Moscovische hut. De bezoeker waant zich in Rusland, vanwege het robuuste uiterlijk met rieten kap en het met boomschors belegde houtwerk. Iets beter zoeken vereist de fazanterie of het fazantenhuis. Zij staat op een onopvallende ietwat donkere plek, te danken aan de taxusbomen rond het gebouwtje.

Met dit soort folly’s lieten de voormalige eigenaren van Elswout niet alleen hun park opfleuren, maar hadden ze ook een plek om uit te rusten tijdens een wandeling. Door de hut in een bepaalde stijl uit een ander land te laten bouwen lieten ze tegelijkertijd zien, bereisd te zijn en kennis te hebben van architectuur elders in de wereld.

De fazanterie, verstopt onder donkere taxussen, heeft onderhoud aan het hout nodig en verdient een nieuwe verflaag.

Buitenfonds

Om de folly’s te behouden, is een grondige opknapbeurt absoluut noodzakelijk. Een likje verf en wat hout vervangen; het klinkt niet ingrijpend maar met het werk aan alle bouwsels bij elkaar is bijna  € 65.000 gemoeid. Met behulp van bedrijven en fondsen hopen we € 36.500 op te halen. Via crowdfunding en andere acties rekenen we op een bedrag van € 27.500.

Via het Buitenfonds, een onafhankelijke stichting die projecten van Staatsbosbeheer financiert waar de overheid geen geld meer voor heeft, kan eenieder doneren. Voor meer informatie en donaties zie buitenfonds.nl

Zonder groot onderhoud gaan de gekke bouwwerkjes op buitenplaats Elswout teloor. Het karwei vergt circa 65.000 euro.
Anne Voorbergen, boswachter in Kennemerland

Dit artikel is afkomstig uit MONUMENTAAL, veelzijdig magazine over cultureel erfgoed in Nederland en Vlaanderen. www.monumentaal.com

Ook interessant

Natuurverhalen van Staatsbosbeheer

Meer weten over wat we doen? Bekijk, lees en luister naar de verdiepende verhalen, video’s, beeldverhalen en podcasts over ons dagelijks werk.

Bekijk het overzicht van natuurverhalen