Werk in uitvoering
Staatsbosbeheer herstelt de natuur in het Haaksbergerveen. We werken aan het herstel en behoud van hoogveen en natte heide en daarmee de biodiversiteit. Herstel van hoogveen draagt bovendien bij aan CO2-opslag en dat is goed voor het klimaat.
Natuurgebied Haaksbergerveen, Twente.
2021-2028
Hoogveen en natte heide, zoals in het Haaksbergerveen, zijn zeldzaam geworden in Nederland. Het hoogveen, dat in de loop der eeuwen is ontstaan, wordt gevoed door regenwater. Het veenmos dat er groeit heeft de bijzondere eigenschap dat het als een spons werkt: het houdt zelf regenwater vast, ook in tijden van droogte. Het heeft zo een eigen waterhuishouding, met een waterspiegel die hoger ligt dan de omgeving. Hierdoor kan het hoogveen uitgroeien tot grote aaneengesloten, zompige veenkussens.
Het Haaksbergerveen is samen met het aangrenzende natuurgebied Buurserzand samen aangemerkt als één Natura 2000 gebied vanwege de aanwezigheid van bijzondere natuur. Het Haaksbergerveen is ruim 590 hectare groot en bestaat voor delen uit drijvende veenlagen en delen veen op een zandondergrond. Je vindt er onder andere zeldzame soorten als veenbes, beenbreek, zonnedauw, wollegras, lavendelheide, adder, heikikker, kamsalamander, gevlekte witsnuitlibel, speerwaterjuffer, boomvalk en kraanvogel.
De biodiversiteit komt in gevaar door de uitstoot van stikstof door wegverkeer, industrie en agrarisch gebruik. Maar ook door verdroging en versnippering van natuurgebieden. Staatsbosbeheer herstelt het ecosysteem van het hoogveen en de natte heide. Dat geeft kenmerkende dieren en insecten zoals de adder, de grote modderkruiper, de kamsalamander, de kraanvogel en de gevlekte witsnuitlibel en planten zoals veenpluis en zonnedauw weer de ruimte om er te leven.
Het Haaksbergerveen is een van de best herstellende hoogveenrestanten van Nederland. Dankzij een uitgekiend waterhuishoudingssysteem krijgt het hoogveen de kans om zich net als vroeger te ontwikkelen. Een stabiele waterstand is een belangrijke voorwaarde voor het behoud van hoogveen.
Sinds 2021 wordt verspreid over 265 hectare (jonge) bomen van berk en grove den verwijderd. Deze bomen verdampen namelijk per dag tot wel een paar honderd liter water. Inmiddels is deze maatregel op 70 hectare uitgevoerd. Het is een continu proces om water beter vast te houden in het gebied. Om meer regenwater in het gebied te houden worden ook enkele kades verstevigd. Deze kades worden beter zichtbaar. Ze worden met een slagboom afgesloten omdat ze niet toegankelijk zijn voor het publiek.
We doen meer voor een goede waterhuishouding en biodiversiteit. Voor een deel zijn dit jaarlijks terugkerende beheer- en onderhoudswerkzaamheden, zoals begrazing door schapen en runderen. Dit geeft meer structuurverschil in het terrein, waardoor onder andere de jeneverbesstruwelen meer ruimte krijgen. Daarnaast bestrijden we de reuzenbalsemien, een ongewenste exotische plant, om overwoekering van het hoogveen te voorkomen. Ook maaien en plaggen we zijn voortdurend kleine delen van de droge heide. En worden greppels/sloten gedempt om het water langer vast te houden. De planning daarvan hangt af van de afstemming met het gebiedsproces N2000 Buurserzand/Haaksbergerveen. Kijk de video: Kampioen water vasthouden.
Het landschap krijgt een meer open karakter doordat (jonge) bomen van berk en grove den worden verwijderd. Dit is voor bezoekers en omwonenden een verandering die goed is te zien en en vragen op kan roepen. De één ervaart het beeld van het oude open veenlandschap van weleer als positief. Een ander mist de beschutting die er de laatste jaren was ontstaan.
Meer informatie over de veranderingen in het landschap met twee vogelvluchttekeningen van de situatie vóór en ná inrichting, staat in de folder Werk in uitvoering - Haaksbergerveen (pdf 2,5 MB).
Om verdroging van het Haaksbergerveen tegen te gaan en het water beter vast te houden, zijn in het verleden kades aangelegd. In het najaar van 2025 worden deze gedeeltelijk aan de noordoostkant van het gebied hersteld. De kwaliteit van de kades is in de loop der jaren achteruitgegaan, waardoor groot onderhoud nodig is. Het werk vindt plaats buiten het vrij toegankelijke deel van het Haaksbergerveen. Bezoekers kunnen tijdens de werkzaamheden blijven genieten van het gebied. Wel kan er in de omgeving tijdelijk overlast zijn door transportbewegingen richting de werklocaties. We doen er alles aan om deze overlast zo veel mogelijk te beperken.
Tijdens de werkzaamheden kan een wandelroute in het gebied tijdelijk worden afgesloten. Dat is voor de veiligheid van bezoekers en medewerkers in het veld. Dit wordt in het gebied op borden aangegeven of (delen van) routes worden afgesloten of worden omgeleid.
Staatsbosbeheer voert de werkzaamheden uit in opdracht van Provincie Overijssel. Ook werken we samen met de gemeente Haaksbergen, Waterschap Rijn en IJssel, waterschap Vechtstromen, LTO Noord en Natuurmonumenten.
Kijk op de website van Provincie Overijssel voor meer informatie over:
Heeft u verder nog vragen of wilt u meedenken?
