Natuurimpuls vogelplas Starrevaart

Locatie

Vogelplas Starrevaart, Leidschendam (ZH). De 46 hectare grote vogelplas ligt langs de A4, ten noorden van recreatiegebied Leidschendammerhout.

Looptijd

Half oktober 2022 - afgerond november 2023.

Nabeheer vindt plaats tot 2026.

Vogelrijk gebied

Starrevaart is een gegraven plas die tussen 1987 en 1996 werd aangelegd als compensatie voor verloren gegane natuur door zandwinning voor de aanleg van de A4 in de Meeslouwerpolder. In 1985 werd hiervoor een inrichtingsplan opgesteld door de voormalige Groenservice Zuid-Holland (terreinbeheerder provincie) en de beheercommissie Vogelplas. Dit inrichtingsplan was gebaseerd op de leefomgeving van soorten die bij de inrichting van de Meeslouwerpolder werd aangetast. Doelsoorten waren kleine zwaan, smient, slobeend en watersnip. Daarnaast werd een aantal broedvogelsoorten van natte graslanden, moeras en rietland als doelsoorten benoemd, zoals roerdomp, waterral, porseleinhoen, tafeleend, krakeend, winter- en zomertaling, bruine kiekendief, sprinkhaanzanger, snor, grote karekiet en baardman.

De eerste jaren waren de resultaten bijzonder succesvol en werd de Vogelplas Starrevaart een belangrijke plek voor vogelaars op zoek naar bijzondere soorten. Op het open water verbleven in de winter diverse soorten eenden en zwanen. In het voorjaar en najaar trok de slikplaat foeragerende waadvogels. Jaarrond konden er in de rietkragen bijzondere soorten opduiken zoals roerdomp en blauwborst.

Vogelplas Starrevaart valt nu onder het natuurbeheer, zoals dat door de provincie Zuid-Holland is vastgelegd in de Subsidie Natuur en Landschap (SNL). Het gebied bestaat uit diverse beheertypen: zoete plas, veenmoeras, kruiden- en faunarijk grasland en veenmosrietland en moerasheide. Er is meer aandacht gekomen voor botanisch interessante delen. Zo ontwikkelde zich een bijzonder veenmosrietland waar bijvoorbeeld ronde zonnedauw te vinden is.

Natuurimpuls

Door successie en afkalving is de laatste jaren de waarde van Starrevaart voor vogels afgenomen. De slikplaat ligt op te grootte diepte en de rietkragen zijn aan het verdwijnen. Door het verbeteren van de kwaliteit van het moeras, het stimuleren van paai- en opgroeimogelijkheden voor vissen en waterbeestjes, ontwikkelen we het gebied verder als aantrekkelijke en veilige plaats voor moerasvogels.

Rietmoeras
Het aanbrengen van verschillende waterpeilen en hoogteverschillen binnen het gebied heeft een positief effect op de ontwikkeling van rietmoeras. In het moeras komen poelen, waar diverse waterbeestjes van profiteren. Met slib uit de diepere delen van de plas wordt het moeras uitgebreid en er wordt riet aangeplant. De werkzaamheden in het moeras worden uitgevoerd met een speciale moeraskraan. Ook komt er een beheerpad, zodat het moeras duurzaam en in delen kan worden beheerd. Soorten als de rietzanger en de waterral profiteren hiervan.

Rietkragen
Baardmannetjes houden van brede rietkragen. De bestaande rietkraag aan de noordoostzijde van de plas wordt verbreed en beschermd met een rijshouten beschoeiing. Alle werkzaamheden worden vanaf het water uitgevoerd. De beschoeiing zorgt voor luwte en blokkeert stroming die afkalving kan veroorzaken. Ook vinden vissen er beschutting en paaiplaatsen. Om te voorkomen dat ganzen de jonge rietstengels opvreten, wordt eentijdelijke bescherming aangebracht.

Slikplaat
De slikplaat is in de loop van de jaren weggezakt waardoor hij niet meer geschikt is voor vogels om voedsel te zoeken en te rusten. De slikplaat wordt opgehoogd met materiaal uit de diepere delen van de plas en afgedekt met een wiepenraster dat zorgt voor meer stabiliteit van de plaat. Een laag waterpeil in de zomer maakt het voor watervogels mogelijk om de slikplaat te gebruiken als rust- en voedselplek. Een rijshouten dam zorgt voor luwte, voorkomt afkalving van de slikplaat en en biedt beschutting en paaiplekken aan vissen en waterdieren.

Waterbeheer
Goede slootprofielen en een stuw zorgen voor een beter beheer van het waterpeil. Dat is niet alleen in het belang van vogelsoorten als wintertaling en smient, maar verkleint ook de kans op verlanding en verruiging van de rietvelden.

Werkzaamheden in het veld

Het werk wordt uitgevoerd op doordeweekse dagen. Bij de start van de werkzaamheden richt de aannemer een werkterrein in nabij de werkschuur van Staatsbosbeheer. Daarvoor moet materieel worden aangevoerd over de Oostvlietweg. Daarna zal het werk zoveel mogelijk vanaf het water worden uitgevoerd, om hinder op de omliggende wegen en fietspaden te voorkomen. Omdat het werk verder van de woningen plaatsvindt, verwachten we geen geluidsoverlast voor omwonenden. Als transport over fietspaden of de autorijwegen nodig is en dat verkeershinder oplevert, dan wordt dit duidelijk met borden aangegeven.

Samenwerking

Staatsbosbeheer heeft samen met Van Aalsburg B.V. het plan voor de Natuurimpuls Starrevaart opengesteld. Daarbij is gebruik gemaakt van de kennis en expertise van beide partijen. De grondslag voor het projectplan is het oorspronkelijke inrichtingsplan. Op basis daarvan plan is door BUI-TE GEWOON | groenprojecten een advies uitgebracht voor aanvullende maatregelen die passend zijn bij de actuele situatie qua doeltypen, zoals vastgesteld door de provincie Zuid-Holland en de situatie in het veld.

Financiering

Het project wordt gefinancierd vanuit de provinciale subsidieregeling Kwaliteitsimpuls Natuur en Landschap (SKNL).