Werk in uitvoering

Impuls voor een gastvrije, culturele buitenplaats Elswout

Elswout is een goed bewaarde 17e-eeuwse buitenplaats van ruim 65 hectares groot. Vanwege haar cultuurhistorische waarde is Elswout aangewezen als Rijksmonument. Bijna 4 eeuwen historie met vele verschillende bewoners hebben van Elswout een bijzondere plek gemaakt. In het park tref je naast de monumentale gebouwen veel wandelpaden, vijvers, vaarten, bruggen en diverse folies aan. Ook maakt het deel uit van het Natuurnetwerk Nederland, is het grotendeels aangewezen als Natura 2000-gebied en vormt het onderdeel van het Nationaal Park Zuid-Kennemerland.

Locatie

Buitenplaats Elswout ligt in Overveen, in de gemeente Bloemendaal, provincie Noord-Holland.

Nieuwe functies voor gebouwen

De afgelopen jaren heeft Staatsbosbeheer verschillende gebouwen casco gerestaureerd. Zo zijn onder meer de Rijksmonumenten - de boerderij, de 2 koetshuizen en het poortgebouw - in oude glorie hersteld. De volgende stap is deze gebouwen een nieuwe, eigentijdse publieke functie te geven, passend bij de cultuurhistorie en draagkracht van buitenplaats Elswout. Staatsbosbeheer blijft eigenaar van de genoemde gebouwen en zal deze verhuren. Uit de inkomsten wordt het onderhoud van de gebouwen betaald. Zo kan Elswout voor de toekomst veiliggesteld worden. 

Cultureel-maatschappelijke invulling

Staatsbosbeheer wil de meeste gebouwen openstellen voor publiek en groepen. Daartoe zal de bestemming van een aantal gebouwen gewijzigd moeten worden in cultureel, maatschappelijke functies. Zo willen we allerlei leeftijdsgroepen in contact brengen met cultuur en natuur, rekening houdend met de rust en uitstraling van buitenplaats Elswout.

• De koetshuizen worden beschikbaar gesteld voor functies als (historische) expositie, educatie, kunst, yoga, coaching en dergelijke. In een van de koetshuizen is al een start gemaakt met het werkatelier van beeldend kunstenaar Chris Tap. 
• In de Aardappelkelder is al geruime tijd theater Elswout gevestigd van Wijnand Stomp.
• Het Poortgebouw is deels in gebruik als kantoor voor de boswachters en vrijwilligers van Staatsbosbeheer; deels voor coaching, psychotherapie en mindfulness. 
• De werkschuur willen we geschikt maken voor kinderdagopvang, voor de hooimijten bij de boerderij zoeken we nog invulling. 
• In de boerderij willen we horeca realiseren met een dag- en avondrestaurant, een veelgevraagde wens van bezoekers. Ook is er ruimte in de boerderij voor een beperkt aantal B&B-kamers.

Onderzoeken

Er vindt een aantal onderzoeken plaats:

• Duurzaamheid
  Het eigentijds gebruik van de historische gebouwen betekent ook dat we voor een grote duurzaamheidsopgave staan. Enerzijds gaan we de gebouwen beter isoleren, rekening houdend met de monumentale waarde. Anderzijds gaan we onderzoeken welke manier van energieopwekking het beste aansluit bij het toekomstig gebruik en de bestaande waarden zoveel mogelijk respecteert. Dit onderzoek start binnenkort.
• Natuurtoets
  Alle maatregelen die we nemen worden onderzocht op hun gevolgen voor de natuur. Verstoring voorkomen we zo veel mogelijk, of we zorgen voor voldoende compensatie. Daarnaast stellen we tegelijk met dit plan een ecologisch projectenboek op. Daar staan tal van maatregelen in om het leefgebied van dier- en plantsoorten te verbeteren, waaronder de vleermuizen.
• Parkeren en leveranciersroute
  Er loopt een onderzoek naar het aantal benodigde parkeerplekken en efficiëntere inrichting van het huidige parkeerterrein. Aan de oostzijde van de boerderij wordt ruimte gereserveerd voor mogelijke uitbreiding van parkeervoorzieningen. De bestaande ontsluitingsroute voor leveranciers voor met name de Orangerie en het Grote Huis wil Staatsbosbeheer vervangen door een kortere route, die minder verstoring voor de wandelaars oplevert.

Looptijd

De komende periode staat in het teken van afronden van lopende onderzoeken (parkeeronderzoek en natuurtoets), en het opstarten van het duurzaamheidsonderzoek. Vervolgens dienen we de aanvraag om planologische medewerking bij de gemeente in (Principeverzoek). Parallel aan deze activiteiten organiseren we inloopavonden op locatie. Via de lokale kranten maken we bekend wanneer dit plaatsvindt. Naar verwachting na de zomervakantie 2019.

Samenwerking

In deze ontwikkeling werkt Staatsbosbeheer samen met de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, gemeente Bloemendaal en de provincie Noord-Holland. We betrekken omwonenden, bewoners en ondernemers bij deze transformatie en zijn geïnteresseerd in samenwerking met maatschappelijke organisaties.

Meer informatie

• Meer informatie over Buitenplaats Elswout.
• Meer publieksinformatie over cultureel erfgoed vind je op staatsbosbeheer.nl/monumenten.
• Achtergrondinfo in dossier monumenten.