Terug

Groene Oren: Lies het gentiaanblauwtje

  • 23 juli 2020
  • Flora en fauna

In de podcastserie Groene Oren vertellen planten, bomen en dieren zélf hun verhaal: wie zijn ze, hoe ziet hun dagelijks leven er uit en hoe is het om vanuit hun perspectief de wereld te ervaren? Luister naar het verhaal van gentiaanblauwtje Lies: “Ik voel me eigenlijk nog steeds een rups.”

Het gentiaanblauwtje heeft de klokjesgentiaan en steekmieren nodig om te leven. Met zorgvuldig beheer zorgen we ervoor dat die voorhanden zijn in het leefgebied van dit zeldzame vlindertje.

Wist je dat?

Het gentiaanblauwtje heeft een bijzondere relatie met de klokjesgentiaan en steekmieren? Als je veel geluk hebt, zie je hem ‘s zomers fladderen boven de hei: een blauw-zilver vlindertje. Dat is het mannetje van het gentiaanblauwtje, een zeldzame vlinder die vooral van de vochtige heide houdt in het zuiden van Brabant, op de Veluwe en in Drenthe en Groningen.

Listige vermomming

Het gentiaanblauwtje dankt zijn naam aan de bijzondere relatie met de klokjesgentiaan. Op de bloemknoppen van deze plant zet het vrouwtje haar eitjes af. De rupsen eten zich vanuit het eitje direct de bloem in en voeden zich met de zachte delen. Na 10 dagen laten de rupsjes zich op de grond vallen en wachten tot een bossteekmier of een moerassteekmier ze meenemen naar hun nest. Dankzij een listige vermomming met geur en geluid worden de rupsen behandeld als een mierenlarve. In het mierennest voedt de rups zich met mierenlarven en verpopt zich het volgend voorjaar in dit nest. Nadat de volwassen vlinder uit de pop is gekropen moet hij zo snel mogelijk het mierennest verlaten, voordat de mieren het bedrog ontdekken en de indringer alsnog aanvallen. Daarom doen ze dat vroeg in de ochtend, voordat de mieren actief worden. De vlinder klimt in een takje of grasspriet en pompt daar zijn vleugels pas op. De volwassen dieren zoeken elkaar op voor de paring en zo begint in juli de cyclus vervolgens weer opnieuw. Meer informatie: website Vlinderstichting

Op de bloemknoppen van de klokjesgentiaan zet het vrouwtje van het gentiaanblauwtje haar eitjes af.

Wat doet Staatsbosbeheer

Die bijzondere relatie tussen gentiaanblauwtje, klokjesgentiaan en bossteekmier maakt het vlindertje ook kwetsbaar. Gaat het goed met heide, dan gaat het goed met het gentiaanblauwtje. Daarmee is dit vlindertje een goede graadmeter voor de kwaliteit van heidegebieden. Maar door verzuring, verdroging en vermesting verdringen snelgroeiende planten als pijpenstrootje de klokjesgentiaan en heeft het gentiaanblauwtje het moeilijk.

Daarom verbetert en beschermt Staatsbosbeheer het leefgebied van het gentiaanblauwtje. We plaggen kleinschalig in overwoekerde heidegebieden om weer ruimte te maken voor zaadjes van klokjesgentianen om te ontkiemen. Samen met het waterschap verhogen we geleidelijk het grondwaterpeil. We maaien de blauwgraslanden laat in het seizoen, zodat de rupsen de tijd hebben om zich naar de mierennesten te laten brengen. En we werken aan het verbinden van natuurgebieden, zodat uitzwermende vlinders geschikte nieuwe leefgebieden kunnen vinden.

Ook interessant